W uzasadnieniu do ustawy z dnia 7 listopada 2014 roku o ułatwieniu wykonywania działalności gospodarczej (Dz.U.2014.1662) możemy przeczytać między innymi, iż niniejsza nowelizacja miała na celu poprawę warunków wykonywania działalności gospodarczej, poprzez uproszczenie regulacji, redukcji niektórych obowiązków informacyjnych, doprecyzowania zagadnień budzących wątpliwości jak również podniesienia efektywności pracy. I tak w przypadku badań wstępnych dla osób przyjmowanych do pracy rozszerzono zakres osób nie podlegających takim badaniom poprzez znowelizowanie art. 229 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks Pracy (Dz.U. z 2014 r, poz. 1502).
W brzmieniu przedmiotowego artykułu od 1 kwietnia 2015 roku, prócz osób przyjmowanych ponownie do pracy u tego samego pracodawcy na to samo stanowisko lub na stanowisko o takich samych warunkach pracy w ciągu 30 dni po rozwiązaniu lub wygaśnięciu poprzedniego stosunku pracy z tym pracodawcą, w punkcie 2 znalazła się zupełnie nowa kategoria osób nie podlegających badaniom wstępnym, a więc: „osoby przyjmowane do pracy u innego pracodawcy na dane stanowisko w ciągu 30 dni po rozwiązaniu lub wygaśnięciu poprzedniego stosunku pracy, jeżeli przedstawią pracodawcy aktualne orzeczenie lekarskie stwierdzające brak przeciwwskazań do pracy w warunkach pracy opisanych w skierowaniu na badania lekarskie, a pracodawca ten stwierdzi, że warunki te odpowiadają warunkom występującym na danym stanowisku pracy, z wyłączeniem osób przyjmowanych do wykonywania prac szczególnie niebezpiecznych.„
Zatem, zatrudniając pracownika w stosunku do którego nie będzie istniał obowiązek odbycia badania wstępnego, należy łącznie spełniać następujące warunki:
– od rozwiązania lub wygaśnięcia poprzedniego stosunku pracy, nie może upłynąć okres 30 dni
– pracownik przedstawi aktualne orzeczenie lekarskie stwierdzając brak przeciwwskazań do pracy
– pracodawca stwierdzi, iż warunki opisane w poprzednim skierowaniu na badania lekarskie odpowiadają warunkom występującym na danym stanowisku pracy
I tak, choć ustawa z dnia 7 listopada 2014 roku już w swoim tytule sugeruje znaczne ułatwienie wykonywania działalności gospodarczej, to w praktyce oznacza ono przerzucenie na Przedsiębiorstwo kolejnego już obowiązku, polegającego na podjęciu przez Pracodawcę decyzji o ewentualnym zwolnieniu z takiego badania, gdyż to Pracodawca ma stwierdzić, iż warunki opisane w skierowaniu na badanie lekarskie odpowiadają warunkom występującym na danym stanowisku pracy i z pewnością nie będzie tutaj chodzić o porównanie samego stanowiska pracy. Dlatego więc, w celu ułatwienia prowadzenia działalności gospodarczej, Ustawodawca obarczył Pracodawcę obowiązkiem porównywania warunków pracy w nowym miejscu pracy z warunkami pracy wykonywanej u poprzedniego pracodawcy (bez względu na nazwę stanowiska pracy).
Warto również dodać, iż ze zwolnienia takiego nie będą korzystały osoby przyjmowane do wykonywania prac szczególnie niebezpiecznych, a więc tych w których występuje duże zagrożenie wypadkami przy pracy lub chorobami zawodowymi, wśród których możemy wyszczególnić chociażby: roboty budowlane, rozbiórkowe, remontowe i montażowe prowadzone bez wstrzymania ruchu zakładu pracy lub jego części, prac w zbiornikach, kanałach, wnętrzach urządzeń technicznych itp., prace na wysokości, prace w warunkach narażenia na działanie substancji chemicznych, prac w warunkach narażenia na działanie szkodliwych czynników biologicznych.
W ramach niniejszej nowelizacji rozszerzono również treść §4, wskazując w nim, iż Pracodawca nie może dopuścić do pracy pracownika bez aktualnego orzeczenia dopuszczającego do pracy w warunkach pracy opisanych w skierowaniu na badania lekarskie, jak również dodano §4a, w którym jednoznacznie wskazano, iż zarówno badania wstępne, okresowe jak i kontrolne przeprowadza się na podstawie skierowania wydanego przed Pracodawcę – tak, w ramach ułatwienia prowadzenia działalności gospodarczej..
Co do samych przepisów przejściowych, należy wskazać iż powyższych przepisów nie stosuje się do orzeczeń lekarskich stwierdzających brak przeciwwskazań do pracy wydanych przed dniem wejścia w życie ustawy.
Brzmienie Art. 229 ustawy Kodeks Pracy, po nowelizacji z 1 kwietnia 2015 roku:
„ § 1.Wstępnym badaniom lekarskim, z zastrzeżeniem § 11, podlegają:
1) osoby przyjmowane do pracy;
2) pracownicy młodociani przenoszeni na inne stanowiska pracy i inni pracownicy przenoszeni na stanowiska pracy, na których występują czynniki szkodliwe dla zdrowia lub warunki uciążliwe.
§ 11. Wstępnym badaniom lekarskim nie podlegają osoby:
1) przyjmowane ponownie do pracy u tego samego pracodawcy na to samo stanowisko lub na stanowisko o takich samych warunkach pracy w ciągu 30 dni po rozwiązaniu lub wygaśnięciu poprzedniego stosunku pracy z tym pracodawcą;
2) przyjmowane do pracy u innego pracodawcy na dane stanowisko w ciągu 30 dni po rozwiązaniu lub wygaśnięciu poprzedniego stosunku pracy, jeżeli przedstawią pracodawcy aktualne orzeczenie lekarskie stwierdzające brak przeciwwskazań do pracy w warunkach pracy opisanych w skierowaniu na badania lekarskie, a pracodawca ten stwierdzi, że warunki te odpowiadają warunkom występującym na danym stanowisku pracy, z wyłączeniem osób przyjmowanych do wykonywania prac szczególnie niebezpiecznych.
§ 12. Przepis § 11 pkt 2 stosuje się odpowiednio w przypadku przyjmowania do pracy osoby pozostającej jednocześnie w stosunku pracy z innym pracodawcą.”;
§ 2. Pracownik podlega okresowym badaniom lekarskim. W przypadku niezdolności do pracy trwającej dłużej niż 30 dni, spowodowanej chorobą, pracownik podlega ponadto kontrolnym badaniom lekarskim w celu ustalenia zdolności do wykonywania pracy na dotychczasowym stanowisku.
§ 3. Okresowe i kontrolne badania lekarskie przeprowadza się w miarę możliwości w godzinach pracy. Za czas niewykonywania pracy w związku z przeprowadzanymi badaniami pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia, a w razie przejazdu na te badania do innej miejscowości przysługują mu należności na pokrycie kosztów przejazdu według zasad obowiązujących przy podróżach służbowych.
§ 4. Pracodawca nie może dopuścić do pracy pracownika bez aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku w warunkach pracy opisanych w skierowaniu na badania lekarskie.
§ 4a. Wstępne, okresowe i kontrolne badania lekarskie przeprowadza się na podstawie skierowania wydanego przez pracodawcę.
§ 5. Pracodawca zatrudniający pracowników w warunkach narażenia na działanie substancji i czynników rakotwórczych lub pyłów zwłókniających jest obowiązany zapewnić tym pracownikom okresowe badania lekarskie także:
1) po zaprzestaniu pracy w kontakcie z tymi substancjami, czynnikami lub pyłami;
2) po rozwiązaniu stosunku pracy, jeżeli zainteresowana osoba zgłosi wniosek o objęcie takimi badaniami.
§ 6. Badania, o których mowa w § 1, 2 i 5, są przeprowadzane na koszt pracodawcy. Pracodawca ponosi ponadto inne koszty profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami, niezbędnej z uwagi na warunki pracy.
§ 7. Pracodawca jest obowiązany przechowywać orzeczenia wydane na podstawie badań lekarskich, o których mowa w§ 1, 2 i 5.”
Autor:
Kamil Kiwior
Prawnik, Specjalista ds. transportu drogowego
w Kancelarii Transportowej LEGALTRANS