Prawa i obowiązki przewoźnika – art. 48 ustawy Prawo przewozowe

Zgodnie z brzmieniem art. 48 ustawy Prawo przewozowe,

„1. Przewoźnik może sprawdzić, czy przesyłka odpowiada oświadczeniom nadawcy zawartym w liście przewozowym oraz czy zachowane zostały przepisy dotyczące rzeczy dopuszczonych do przewozu na warunkach szczególnych.

2. Sprawdzenia dokonuje się w obecności nadawcy, a jeżeli wezwanie go nie jest możliwe albo gdy nie zgłosi się w wyznaczonym terminie, przewoźnik dokonuje sprawdzenia w obecności osób zaproszonych przez siebie do tej czynności.
3. Wynik sprawdzenia zamieszcza się w liście przewozowym albo dołączonym do niego protokole.
4. W razie stwierdzenia niezgodności oświadczeń zawartych w liście przewozowym ze stanem rzeczywistym przesyłki, koszty sprawdzenia obciążają przesyłkę.
5. W razie ujawnienia rzeczy wyłączonych z przewozu albo niezachowania przepisów dotyczących rzeczy dopuszczonych do przewozu na warunkach szczególnych, stosuje się odpowiednio przepisy art. 55.”

Przewoźnikowi przysługuje uprawnienie do odmowy przyjęcia rzeczy do przewozu, które z mocy prawa są z niego wyłączone (art. 36 ust.1 ustawy – Prawo przewozowe), jak również tych, których widoczny stan wskazuje na ich uszkodzenie (wadliwość) lub nieposiadających wymaganego opakowania, bądź też których opakowanie jest nieodpowiednie.

Należy zwrócić uwagę, że zgodnie z powyższym przepisem przewoźnikowi przysługuje uprawnienie a nie obowiązek do sprawdzenia stanu przesyłki. Z przepisu nie wynika, jakoby przewoźnik był do tego zobowiązany, chyba, że co innego wynika z zawartej pomiędzy stronami umowy przewozu. Nie ma przeszkód, aby strony uregulowały tę kwestię odmiennie niż to wynika z przepisu, na przykład poprzez zastrzeżenie, że na przewoźniku spoczywa obowiązek sprawdzenia stanu przesyłki.

Jeżeli jednak przewoźnik całkowicie zaniecha sprawdzenia przyjmowanej do przewozu przesyłki, należy liczyć się z ewentualnymi negatywnymi konsekwencjami, ponieważ zgodnie z treścią art. 781 § 2 kodeksu cywilnego jeżeli przewoźnik przyjmie przesyłkę bez zastrzeżeń, zachodzi domniemanie, że znajdowała się ona w należytym stanie, dlatego też wcześniejsza weryfikacja stanu przyjmowanej przesyłki leży również w interesie przewoźnika, na rzecz którego kierowca wykonuje przewóz.

Przewoźnik jest natomiast zobowiązany do przewiezienia przesyłki w oznaczonym terminie. Jeżeli jednak czas przewozu wydłuża się i nie zachodzi wina przewoźnika, termin przewozu przesyłki przedłuża się o okres jej zatrzymania z powodu:

1. sprawdzenia, w którego wyniku stwierdzono niezgodność z danymi z listu przewozowego, albo niezachowania przepisów dotyczących rzeczy dopuszczonych do przewozu na warunkach szczególnych;
2. wykonywania czynności wymaganych w przepisach szczególnych;
3. zmiany umowy przewozu albo przeszkody w przewozie lub wydaniu przesyłki;
4. przeładowania lub konieczności poprawienia załadowania;
5. wykonywania szczególnych czynności dotyczących przesyłki;
6. ograniczeń wprowadzonych na podstawie art. 8.

Przyczynę i czas przedłużenia oraz ewentualnego zawieszenia biegu terminu przewozu przewoźnik ma obowiązek wskazać w liście przewozowym.