Choć od dnia wejścia w życie tak zwanego pakietu transportowego (dotyczącego zwłaszcza rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1071/2009) czyli inaczej rozporządzenia dotyczącego wspólnych zasad wykonywania zawodu przewoźnika drogowego (Dz.U.UE.L.2009.300.51) upłynęło już dobrych kilka lat, a o samej definicji dobrej reputacji wśród polskich przewoźników słyszy się już od dawna, polskie przepisy prawa transportowego nieustannie implementują kolejne rozporządzenia (m.in. właśnie rozporządzenie Komisji (UE) nr 2016/403 z dnia 18 marca 2016 r. uzupełniające w odniesieniu do klasyfikacji poważnych naruszeń przepisów unijnych, które mogą prowadzić do utraty dobrej reputacji przez przewoźnika drogowego) mające uporządkować europejską branże transportową. Nie inaczej jest, także z nowelizacją opublikowaną niedawno w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej pod pozycją 1935.
Dobra reputacja po 15 grudnia 2016 r.
Poprzez nowelizacje art. 5 ustawy o transporcie drogowym uściślono kategorię przestępstw umyślnych których to popełnienie będzie skutkować niemożnością wykonywania transportu drogowego. Wśród tego katalogu możemy znaleźć zarówno przestępstwa wskazane w: Kodeksie Karnym, Kodeksie Spółek Handlowych, czy ustawy: Prawo upadłościowe, Prawo restrukturyzacyjne czy nawet ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii. Również przy samym uzyskiwaniu zezwolenia na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego postanowiono wrócić do znanego już wcześniej schematu – a to, uzyskiwania informacji o niekaralności za przestępstwa bezpośrednio z Krajowego Rejestru Karnego, a nie tak jak do tej pory – fakultatywnie – składając stosowne oświadczenie pisemne tychże osób. Dopuszczenie się jakiegokolwiek z wymienionych wyżej kategorii przestępstw równoznaczne będzie z wszczęciem postępowania administracyjnego w zakresie spełnienia wymogu dobrej reputacji, a w konsekwencji brakiem możliwości sprawowaniu funkcji członka organu zarządzającego osoby prawnej, osoby zarządzającej spółką jawną, komandytową lub komandytowo-akcyjną czy też osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą. Takie same konsekwencje czekają również przedsiębiorcę oraz zarządzającego transportem w przedsiębiorstwie, z tym jednak, iż wobec tychże osób badana będzie również kwestia braku niekaralności poprzez brak wydanych decyzji administracyjnych o nałożeniu kary pieniężnej oraz braku kar nałożonych w drodze mandatu za naruszenia określone w Załączniku I do rozporządzenia Komisji (UE) 2016/403 jak również Załączniku IV do rozporządzenia (WE) nr 1071/2009. Przy przeprowadzania zaś samego postępowania administracyjnego organ winien przy ocenie wziąć pod uwagę zarówno ilość stwierdzonych naruszeń do ilości ogółu zatrudnionych kierowców, czy też podjęcie przez przedsiębiorstwo działań zmierzających do zapewnienia właściwej organizacji i dyscypliny pracy, stanu poziomu bezrobocia w danej miejscowości, gminie oraz zupełną nowość (!!!) opinię polskiej organizacji o zasięgu ogólnokrajowym zrzeszającą przewoźników drogowych, działającej od co najmniej 3 lat, której przedsiębiorca jest członkiem.
Cofnięcie wypisów z licencji wspólnotowej już od 15 grudnia 2016 r.
Kolejną sankcją jaka może być zastosowana wobec Przewoźnika jest procedura cofnięcia bądź zawieszenia wydawania dodatkowych wypisów z licencji wspólnotowej, w przypadku wielokrotnego popełniania poważnego naruszenia w państwie członkowskim. Częstotliwość takich naruszeń będzie badana zgodnie z założeniami rozporządzenia (UE) 2016/403, a więc stwierdzenie trzech poważnych naruszeń lub jednego bardzo poważnego będą równoznaczne z otrzymaniem ostrzeżenia o możliwości wszczęcia powyższej procedury. Brak reakcji Przewoźnika w okresie jednego roku od otrzymania pierwszego ostrzeżenia, będzie równoznaczny z zastosowaniem jednej z trzech sankcji:
1) cofnięcia na okres 3 miesięcy 20% wypisów z licencji wspólnotowej oraz zawieszenia wydawania dodatkowych wypisów z licencji wspólnotowej na okres 6 miesięcy – w przypadku posiadania przez przedsiębiorcę więcej niż 10 wypisów z licencji wspólnotowej;
2) cofnięcia 1 wypisu z licencji wspólnotowej na okres 3 miesięcy oraz zawieszenia wydawania dodatkowych wypisów z licencji wspólnotowej na okres 6 miesięcy – w przypadku posiadania przez przedsiębiorcę od 2 do 10 wypisów z licencji wspólnotowej;
3) zawieszenia wydawania dodatkowych wypisów z licencji wspólnotowej na okres 6 miesięcy – w przypadku posiadania przez przedsiębiorcę 1 wypisu z licencji wspólnotowej.
W przypadku cofnięcia, Przewoźnik zobligowany jest ponadto do zwrócenia tychże wypisów pod sankcją kary pieniężnej w wysokości 1.000 zł, a w przypadku certyfikatu kompetencji zawodowych, będzie to dla zarządzającego transportem kwota 500 zł. Dopuszczenie się zaś kolejnego bardzo poważnego naruszenia w konsekwencji spowoduje wszczęcie postępowania administracyjnego w zakresie badania spełniania wymogu dobrej reputacji.
Kontrola w zakresie wydanych świadectw kierowcy od 15 grudnia 2016 r.
Organ wydający, czyli Główny Inspektor Transportu Drogowego uzyskał dodatkowe uprawnienie w zakresie weryfikacji w dowolnym momencie dokumentów potwierdzających spełnienie wymagań w zakresie kompletu załączników do wniosku o ich wydanie, takich jak: kopii licencji wspólnotowej, zaświadczenia o zatrudnieniu kierowcy oraz spełnieniu przez kierowcę wymagań, kserokopię dokumentu tożsamości, kserokopię prawa jazdy czy kserokopię dokumentu potwierdzającego ubezpieczenie społeczne kierowcy. Zaś w przypadku niedostarczenia tychże dokumentów będzie równoznaczne z zastosowaniem stosownych sankcji przewidzianych w ustawie, takich jak cofnięcie świadectwa kierowcy, a nawet cofnięcia wydawania nowych świadectw kierowcy przez okres jednego roku. Zaś za niezwrócenie cofniętego świadectwa, przewidziała została również kara pieniężna podobnie jak w przypadku wypisów z licencji – 1000 zł.
Tytułem krótkiego podsumowania: ostatnia nowelizacja ustawy o transporcie drogowym z dniem 15 grudnia 2016 r. w zdecydowanej większości zmieni obecny stan prawny w zakresie zarówno samej procedury legitymowania się przez Przewoźników dobrą reputacją, jak również sam przebiegu całego postępowania administracyjnego dotyczącego badania czy dobre reputacja nie została naruszona. Nowelizacja również w całości implementuje rozporządzenie Komisji (UE) nr 2016/403, w zakresie zastosowanych przeliczników, kategorii poważnych i bardzo poważnych naruszeń. Jest to już kolejny element w polskim systemie prawnym mający na celu wyeliminowanie z rynku europejskich przewozów drogowych Przewoźników dopuszczających się nadużyć przy świadczeniu swoich usług transportowych. Nadużywanie prawa, poprzez dopuszczanie się naruszeń określonych w załącznikach do polskiej ustawy o transporcie, jak również wskazanych w treści i załącznikach do unijnych rozporządzeń, od lat wpływa na zjawisko nieuczciwej konkurencji w środowisku, poprzez chociażby osiąganie, dodatkowych przychodów w wyniku takich działań. Jednak w mojej ocenia choć zmiany na tym tle obserwujemy już od co najmniej kilku lat, wydaje się że, poprzez zarówno stosowanie co raz nowocześniejszych technologii wskazanych chociażby w rozporządzeniu (UE) 165/2014, jak też właśnie poprzez niniejszą nowelizację, krąg tychże przedsiębiorców z pewnością będzie się stopniowo ulegał zmniejszeniu.
Autor: Kamil Kiwior, prawnik Kancelarii Transportowej LEGALTRANS