Ustawą z dnia 04.07.2019 roku, została wprowadzona do polskiego ustawodawstwa największa od ostatnich lat zmiana procedury cywilnej. Gruntownej nowelizacji poddano nie tylko istniejące instytucje prawa cywilnego lecz również wprowadzono nowe. Procedura postępowania cywilnego dotyczą większość sprawa między przedsiębiorcami rozstrzyganych przez Sądy Powszechne. Specyfika branży TSL sprzyja powstawaniu sporów o zapłatę, niniejszy artykuł opisze jakże doniosłą zmianę zasad doręczenia korespondencji w postępowaniach cywilnych.
Doręczenie korespondencji w każdym postępowaniu sądowy jest niezwykle istotne, gdyż od chwili doręczania jest liczony termin na dokonanie kolejnej czynności na przykład wniesienia sprzeciwu od wydanego nakazu zapłaty. Przed nowelizacją w Polskim systemie procesowym istniało domniemanie doręczania inaczej zwane fikcją doręczenia. W sytuacji gdy pozwany nie odebrał korespondencji, która była dwukrotnie awizowana i została zwrócona do Sądu korespondencje uznawano za doręczoną czyli wywołującą wszelkie skutki prawne. Jak zauważył Sąd Najwyższy w orzeczeniu o sygnaturze I CZ 6/15 „Datą doręczenia w trybie doręczenia zastępczego jest dzień, w którym upłynął termin do odbioru złożonego na poczcie lub innej placówce doręczającego pisma. Będzie to wprawdzie tylko postać fikcji prawnej doręczenia, ale fikcji pociągającej za sobą wszelkie skutki doręczenia.” Powyższe pozwalało na uprawomocnienie się nakazu zapłaty wydanemu przeciwko nierzetelnemu kontrahentowi, który świadomie unikał kontaktu z sądem. Instytucja fikcji doręczania była powszechnie znana i stosowana na świecie, a także konieczną i pożyteczną dla sprawnego procedowania sądów.
Nowelizacja, zasad doręczania korespondencji weszła w życie 07.11.2019 roku, poddała modyfikacji kwestie doręczenia w szczególności pierwszego pisma w sprawie. Aktualnie obowiązujące przepisy wskazują, że jeżeli pozwany pomimo powtórzenia zawiadomienia, drugiej awizacji korespondencji, nie odebrał pozwu lub innego pisma procesowego wywołującego potrzebę podjęcia obrony jego praw, a w sprawie nie doręczono mu wcześniej żadnego pisma, to Sąd zawiadamia o tym powoda, przesyłając mu przy tym odpis pisma dla pozwanego i zobowiązując go do doręczenia tego pisma pozwanemu za pośrednictwem komornika. Doręczenie musi nastąpić w terminie 2 miesięcy lub w tymże terminie należy poinformować sąd o adresie pod, którym przebywa pozwany. Sąd nie nada dalszego biegu sprawie, w której nie doręczono korespondencji, o której mowa powyżej.
Komornik sądowy, któremu zlecono doręczenie korespondencji, powinien dokonać czynności w terminie 14 dni osobiście lub zlecić to wykonanie asesorowi, aplikantowi lub pracownikowi kancelarii zatrudnionemu na podstawie umowy o pracę od co najmniej 6 miesięcy. Osoby doręczające mają uprawnienie do legitymowania osób celem ustalenia i potwierdzenia ich tożsamości. Jeśli, komornik podczas próby doręczenie nie zastał adresata jest uprawniony do żądania od zastanych osób udzielenia informacji o miejscu przebywania pozwanego, za nie udzielnie lub udzielenie fałszywej informacji komornik może nałożyć grzywnę w wysokości do 2000,00 zł. Wynagrodzenie organu za podjęcie próby doręczenia wynosi 60,00 zł oraz za próbę ustaleni innego adresu przebywania pozwanego dodatkowe 40,00 zł. Komornikowi przysługuje zwrot zryczałtowanych kosztów dojazdu w granicach miejscowości będącej siedzibą kancelarii komornika w wysokości 20 złotych, jeżeli odległość między siedzibą kancelarii a miejscem czynności przekracza 10 km.
Jeśli zgodnie z wcześniej opisanymi przepisami stronie nie uda się doręczyć pisma, a miejsce pobytu pozwanego nie jest znane, to doręczenie może do chwili zgłoszenia się strony albo jej przedstawiciela lub pełnomocnika nastąpić tylko do rąk kuratora ustanowionego na wniosek osoby zainteresowanej przez sąd orzekając. Wprowadzona nowelizacja, może zdecydowanie wydłużyć proces odzyskiwania należności, do każdego z terminów wskazanych powyżej możemy doliczyć kilka dodatkowych tygodni, na doręczenia korespondencji między sądem, powodem, komornikiem, kuratorem, opóźnienie w wielu przypadkach może skutkować całkowitym uniemożliwić odzyskanie należności. Instytucja fikcji doręczania w wielu przypadkach prowadziła do nadużyć, często ze względu na wypadki losem utrudniała dochodzenie swoich praw, lecz zabezpieczała obrót gospodarczy przed osobami świadomie unikającymi kontaktu z wierzycielem i sądem. Praktyka zweryfikuje.
Autor Maciej Broński