W środowisku transportowym powszechną praktyką pozostaje współpraca z przedsiębiorstwami zagranicznymi. Podobnie jak i w relacjach krajowych, również i w tym przypadku przewoźnikom zdarza się jednak natrafić na nierzetelnego kontrahenta, który zwleka lub uchyla się od płatności.
Perspektywa windykowania należności, gdy siedziba dłużnika znajduje się poza granicami kraju, często nie napawa optymizmem. Bariera językowa i kulturowa, odmiennie skonstruowana biurokracja, inny system prawny – wszystko to niestety zniechęca wiele firm do natychmiastowego działania.
Tymczasem istnieją środki, które pozwalają nam skutecznie windykować należności w transporcie względem dłużników zagranicznych. Nasza kancelaria LEGALTRANS jest gotowa pomóc Państwu w takich sytuacjach.
Przebieg windykacji zagranicznej (międzynarodowej) i podejmowane w ramach niej działania pozostają uzależnione od tego, gdzie dokładnie mieści się siedziba dłużnika. Czy jest to jedno z państw UE, czy też kraj trzeci, nienależący do Wspólnoty.
Jeśli jest to jeden z krajów członkowskich, kluczowe znaczenie dla działań windykacyjnych będą mieć następujące akty prawne:
- Rozporządzenie (WE) nr 1896/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12 grudnia 2006 r. ustanawiające postępowanie w sprawie europejskiego nakazu zapłaty;
- Rozporządzenie (WE) nr 805/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 21 kwietnia 2004 r. w sprawie utworzenia Europejskiego Tytułu Egzekucyjnego dla roszczeń bezspornych;
- Rozporządzenie (WE) nr 861/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lipca 2007 r. ustanawiające europejskie postępowanie w sprawie drobnych roszczeń;
- Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 655/2014 z dnia 15 maja 2014 r. ustanawiające procedurę europejskiego nakazu zabezpieczenia na rachunku bankowym w celu ułatwienia transgranicznego dochodzenia wierzytelności w sprawach cywilnych i handlowych.
Nieco bardziej skomplikowana może okazać się natomiast windykacja zagraniczna kierowana względem dłużników z państw trzecich, ponieważ w tym przypadku nie mamy możliwości odwołania się do przepisów unijnych. Przy dochodzeniu takich należności stosuje się m.in. ustawę Prawo Prywatne Międzynarodowe z dnia 4 lutego 2011 r. oraz Konwencję z Lugano z dnia 30 października 2007 r. o jurysdykcji i wykonywaniu orzeczeń sądowych w sprawach cywilnych i handlowych.
Dla skuteczności podejmowanych działań, podobnie jak w windykacji krajowej, nie bez znaczenia pozostaje czas, w jakim wierzyciel zareaguje na opieszałość dłużnika. Błędną decyzją będzie w tym przypadku zwłoka, ponieważ dzieląca Państwa odległość może dodatkowo utrudnić i wydłużyć kontakt między stronami.
Z tego też względu, gdy konieczne stanie się rozpoczęcie windykacji zagranicznej, rekomendowane jest, aby od razu zwrócić się o pomoc do specjalistów. W naszej kancelarii LEGALTRANS dochodzenie roszczeń w transporcie jest jedną z nadrzędnych, podstawowych usług, którą świadczymy na rzecz polskich przewoźników drogowych.
Europejski nakaz zapłaty
Rozporządzenie (WE) nr 1896/2006 ustanawiające postępowanie w sprawie europejskiego nakazu zapłaty, zostało wydane w celu uproszczenia, przyspieszenia i ograniczenia kosztów postępowania sądowego w sprawach transgranicznych dotyczących bezspornych roszczeń pieniężnych, a także swobodnego przepływu europejskich nakazów zapłaty we wszystkich państwach członkowskich.
Stosuje się je wyłącznie do roszczeń bezspornych, w transgranicznych sprawach cywilnych i handlowych, bez względu na rodzaj sądu i trybunału. Z postępowania o wydanie europejskiego nakazu zapłaty wyłączone są natomiast w szczególności sprawy skarbowe, celne, administracyjne oraz dotyczące odpowiedzialności państw za działania i zaniechania przy wykonywaniu władzy publicznej.
Europejski nakaz zapłaty będzie mógł zostać wydany względem wierzycieli ze wszystkich państw członkowskich UE, z wyjątkiem Danii.
Na mocy tego instrumentu wierzyciel może dochodzić swoich roszczeń od dłużników zagranicznych w szybszy, sprawniejszy i bardziej efektywny sposób, bez potrzeby przechodzenia przez dodatkowe procedury, zarówno we własnym państwie, jak i kraju siedziby dłużnika. Jak podkreślono w rozporządzeniu, europejski nakaz zapłaty, który został wydany w jednym państwie członkowskim i który stał się wykonalny, do celów jego wykonania powinien być traktowany tak, jakby został wydany w państwie członkowskim, w którym wnioskuje się o jego wykonanie.
Pozew o wydanie europejskiego nakazu zapłaty
Zgodnie z treścią art. 7 ust. 1 rozporządzenia (WE) nr 1896/2006 pozew o wydanie europejskiego nakazu zapłaty składa się przy użyciu formularza A, określonego w załączniku I. Powinien on zawierać m.in. imiona i nazwiska, nazwy stron oraz ich adresy, oznaczenie sądu, do którego kierowany jest pozew, kwotę dochodzonego roszczenia wraz z ewentualnymi odsetkami i karami, uzasadnienie roszczenia, opis dowodów na poparcie roszczenia.
Jeżeli pozew spełnia wszystkie ustanowione w rozporządzeniu wymogi, sąd powinien wydać europejski nakaz zapłaty tak szybko, jak jest to możliwe. W dokumencie zastrzeżono, że zwykle ma to miejsce w terminie 30 dni od wniesienia pozwu, nie uwzględniając jednak czasu, który powód poświęcił na jego uzupełnienie, poprawienie lub zmianę.
Ustalenie jurysdykcji
Dla złożenia pozwu o wydanie europejskiego nakazu zapłaty istotne pozostaje ustalenie jurysdykcji, czyli sądu właściwego do rozpatrzenia sprawy. Należy w tym miejscu odwołać się do rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1215/2012 z dnia 12 grudnia 2012 r. w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych, które to właśnie znajduje zastosowanie w sprawach o wydanie europejskiego nakazu zapłaty.
Zgodnie z ogólną, wyrażoną w tym akcie prawnym zasadą, od której istnieje jednak wiele wyjątków, osoby mające miejsce zamieszkania na terytorium państwa członkowskiego mogą być pozywane, niezależnie od ich obywatelstwa, przed sądy tego państwa członkowskiego.
W art. 5 ust. 1 dopuszczono, aby osoby mające miejsce zamieszkania na terytorium państwa członkowskiego, mogły być pozywane przed sądy innego państwa członkowskiego, zgodnie z dalszymi przepisami ustanowionymi w tym rozporządzeniu (jurysdykcja szczególna).
Przykładowo, jak wynika z treści art. 7 pkt 1 rozporządzenia, osoba, która ma miejsce zamieszkania na terytorium państwa członkowskiego, może być pozwana w innym państwie członkowskim w sprawach dotyczących umowy – przed sądy miejsca wykonania danego zobowiązania. Do celów tego przepisu (i o ile nie uzgodniono inaczej), miejscem wykonania danego zobowiązania jest:
- miejsce w państwie członkowskim, w którym usługi zgodnie z umową były świadczone albo miały być świadczone – w przypadku świadczenia usług;
- miejsce w państwie członkowskim, w którym rzeczy te zgodnie z umową zostały albo miały zostać dostarczone – w przypadku sprzedaży rzeczy ruchomych.
Z powyższego wynika tym samym, że jeśli dłużnik ma siedzibę na przykład we Francji, nie oznacza to od razu, że dochodzenie należnych roszczeń będzie odbywać się przed sądem francuskim. Jeśli umowa o świadczenie usług była realizowana w Polsce (miejsce wykonania zobowiązania), sądem właściwym będzie sąd polski. Podobnie, jeśli w zawieranej z kontrahentem umowie znajdzie się zapis wskazujący na właściwość sądu, przed którym będą rozstrzygane spory wynikające z niniejszej umowy, i będzie to sąd polski, w takiej sytuacji europejski nakaz zapłaty będzie mógł zostać złożony do sądu w kraju.
Koszty pozwu o wydanie europejskiego nakazu zapłaty
Należy pamiętać także, że pozew o wydanie europejskiego nakazu zapłaty wymaga uiszczenia odpowiedniej opłaty. Stawki te mogą prezentować się odmiennie, w zależności od państwa członkowskiego UE.
W Polsce, tj. jeśli pozew o europejski nakaz zapłaty składa się w sądzie krajowym, opłata pozostaje uzależniona od wartości przedmiotu sporu. Przykładowo, jeśli wartość przedmiotu sporu mieści się w przedziale do 500 zł, opłata za pozew wynosi 30 zł, w przedziale od 1,5 tys. zł do 4 tys. zł – 200 zł, a w przedziale od 15 tys. zł do 20 tys. zł – 1 tys. zł. W sprawach o prawa majątkowe, gdzie wartość przedmiotu sporu jest wyższa niż 20 tys. zł, opłata stanowi 5% tej wartości, ale nie więcej niż 200 tys. zł.
Europejski Tytuł Egzekucyjny
Kolejnym instrumentem prawnym, który pozwala wierzycielowi dochodzić swoich roszczeń od dłużnika mającego siedzibę za granicą, jest Europejski Tytuł Egzekucyjny (ETE). ETE, podobnie jak europejski nakaz zapłaty, dotyczy spraw cywilnych i handlowych, bez względu na charakter sądu i trybunału. Z rozporządzenia wyłączone są w szczególności sprawy skarbowe, celne, administracyjne. Również i w tym przypadku przepisami tego aktu prawnego nieobjęta pozostaje Dania.
Rozporządzenie stosuje się do orzeczeń, ugód sądowych oraz dokumentów urzędowych dotyczących roszczeń bezspornych, czyli takich, w odniesieniu do których m.in. dłużnik wyraźnie zgodził się poprzez uznanie lub w drodze ugody zatwierdzonej przez sąd bądź nie wniósł sprzeciwu.
Istota Europejskiego Tytułu Egzekucyjnego polega na tym, że orzeczenie, które uzyskało takie zaświadczenie, jest uznawane i wykonywane w innych państwach członkowskich bez potrzeby stwierdzania wykonalności i bez możliwości sprzeciwienia się jego uznaniu. Wierzyciel może w związku z tym dochodzić roszczeń od dłużnika mającego siedzibę w jednym z państw UE i nie musi inicjować do tego kolejnych, pośrednich procedur lub postępowań, mających na celu stwierdzenie wykonalności.
Zgodnie z art. 7951 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego, jeżeli tytuł egzekucyjny w postaci orzeczenia sądu lub ugody zawartej przed sądem lub zatwierdzonej przez sąd spełnia warunki określone w przepisach rozporządzenia (WE) nr 805/2004, sąd ten na wniosek wierzyciela wydaje zaświadczenie, że stanowią one europejski tytuł egzekucyjny (zaświadczenie europejskiego tytułu egzekucyjnego).
Procedury egzekucyjne podlegają prawu państwa członkowskiego wykonania. Orzeczenie, któremu nadano zaświadczenie Europejskiego Tytułu Egzekucyjnego, jest wykonywane na takich samych warunkach, jak orzeczenie wydane w państwie członkowskim wykonania.
Dochodzenie należności w transporcie z kancelarią LEGALTRANS
Powyższe nie są oczywiście wszystkimi z dostępnych instrumentów, jakie przysługują wierzycielowi występującemu przeciwko nierzetelnemu, zagranicznemu kontrahentowi. Nie omówiliśmy dostatecznie chociażby narzędzia, jakim jest europejski nakaz zabezpieczenia na rachunku bankowym, czy sposobu postępowania na wypadek zdarzeń z udziałem podmiotów spoza UE, którzy nie podlegają pod normy europejskie.
Najważniejsze z punktu niniejszego artykułu pozostaje jednak wyraźne zasygnalizowanie Państwu, że mimo większego stopnia skomplikowania, jakim cechuje się windykacja międzynarodowa w porównaniu do krajowej, nie umniejsza to jej skuteczności.
Oznacza to tym samym, że zdecydowanie nie warto rezygnować z podejmowania odpowiednich działań względem dłużników mających siedzibę za granicą. Jak zawsze największe znaczenie ma w tym przypadku czas, a także wiedza z zakresu tego, jakie środki należy podjąć. Już na samym początku bardzo dobrą i rekomendowaną decyzją będzie dlatego skorzystanie z profesjonalnej pomocy ekspertów, którzy natychmiast przystąpią do działania. Nasza kancelaria prawna LEGALTRANS posiada wieloletnie doświadczenie w windykowaniu należności krajowych i międzynarodowych, zarówno na etapie polubownym, jak i sądowym. Z tego też względu jesteśmy gotowi reprezentować i wspierać Państwa firmę transportową i jej interesy w całej procedurze, bez względu na rodzaj i wartość sporu. Zapraszamy do kontaktu!