Złożoność łańcucha dostaw oraz presja, by dowieźć przesyłkę w terminie, mogą stwarzać ryzyko naruszania przez kierowców zawodowych obowiązujących ich norm czasu pracy. Niezależnie od tego, z jakiego powodu nastąpiło przekroczenie dopuszczalnego okresu prowadzenia pojazdu lub skrócenie niezbędnego czasu odpoczynku, należy liczyć się z tym, że w większości takich przypadków będzie skutkowało to nałożeniem kary finansowej. W transporcie za naruszenia kierowców odpowiadają jednak nie tylko oni sami, ale również ich pracodawcy. To na przedsiębiorstwach transportowych ciąży zatem odpowiedzialność, by do takich zdarzeń nie dochodziło.

Obowiązki pracowników i pracodawców określone w aktach prawnych

Podstawowym obowiązkiem każdego pracownika, wynikającym z Kodeksu pracy, jest stosowanie się do poleceń swoich przełożonych, które dotyczą pracy, pod warunkiem, że nie są one sprzeczne z przepisami prawa lub umową o pracę. Pracownik jest zobowiązany w szczególności do przestrzegania ustalonego w zakładzie czasu pracy.

Rozporządzenie nr 561/2006 wskazuje natomiast, że przedsiębiorstwa transportowe nie mogą wypłacać swoim kierowcom składników wynagrodzenia, również w formie premii lub dodatków, które pozostawałyby uzależnione m.in. od szybkości dostawy. Co więcej, spoczywa na nich obowiązek organizowania pracy kierowców w taki sposób, by ci mogli przestrzegać przepisów o czasie pracy. W tym celu przedsiębiorstwa transportowe powinny przeprowadzać regularne kontrole i wydawać swoim pracownikom odpowiednie polecenia.

W ustawie o czasie pracy kierowców na pracodawcę nałożono z kolei obowiązek informowania kierowców o obowiązujących ich przepisach z zakresu czasu pracy, w sposób przyjęty w danym zakładzie. Istotne dla omawianego zagadnienia regulacje znalazły się ponadto w ustawie o transporcie drogowym. W art. 92b ust. 1 wskazano bowiem, że podmiot wykonujący przewóz drogowy, jeżeli tylko wykaże, że zapewnił właściwą organizację i dyscyplinę pracy ogólnie wymaganą w stosunku do prowadzenia przewozów drogowych, umożliwiającą przestrzeganie przez kierowców krajowych i unijnych przepisów o czasie pracy, może uniknąć kary pieniężnej za dokonane z tego tytułu przez jego pracownika naruszenia.

Nie tylko szkolenia, ale i wnikliwy nadzór 

Podstawowym, najprostszym sposobem, by nie doprowadzać do naruszeń norm czasu pracy i odpoczynku obowiązujących w transporcie, zdaje się regularne szkolenie zatrudnianych kierowców z obowiązujących w tym zakresie przepisów, z jednoczesnym uświadamianiem, jakie sankcje grożą za ich nieprzestrzeganie. Nie bez znaczenia pozostaje tu oczywiście także ustalany przez pracodawcę sposób organizacji pracy w danym przedsiębiorstwie, jak i sposób kształtowania poleceń wydawanych swoim podwładnym.

W rzeczywistości jednak nie zawsze okazuje się to wystarczające. Podobnego zdania są również niektóre sądy. Jak uznał na przykład WSA w Poznaniu, w wyroku z dnia 28 stycznia 2016 r., sygn. akt. III SA/Po 126/15 (podobnie: WSA w Gliwicach, wyrok z dnia 3 września 2015 r., sygn. akt II SA/GI 374/15), odwołując się do przytoczonego powyżej art. 92b ust. 1 ustawy o transporcie drogowym, „właściwa organizacja i dyscyplina pracy”, o której mowa w tym przepisie, nie ogranicza się jedynie do samego przeprowadzania szkoleń pracowników, czy też zniechęcania ich, na przykład w systemie wynagradzania, do naruszania obowiązującego czasu pracy. Zdaniem tego Sądu „Pojęcia te obejmują bowiem także stały, wnikliwy nadzór nad zatrudnionymi przez siebie pracownikami, wykrywanie ewentualnych naruszeń przepisów i stosowną, przewidzianą przepisami prawa pracy reakcję”. Sąd ten zauważył ponadto, że w omawianej sprawie czynności takie jak kontrola wykresówek przez skarżącego dokonywana tylko raz na pół roku, czy też stosowanie jedynie kar upomnienia w sytuacjach, gdy jego kierowcy NAGMINNIE dokonywali naruszeń, a w dodatku brak ich kontroli na trasie, nie pozwalają uznać, by przewoźnik (skarżący) nie ponosił winy za przedstawione mu w postępowaniu naruszenia.

Do kwestii „właściwej organizacji i dyscypliny pracy”, o której mowa w art. 92b ust. 1 ustawy o transporcie drogowym, jako istotnej przesłanki pozwalającej przewoźnikowi uchylić się od nałożenia na niego kary pieniężnej za naruszenia norm czasu pracy dokonane przez jego kierowcę, odniósł się również WSA w Łodzi w wyroku z dnia 7 lutego 2014 r., sygn. akt III SA/Łd 1023/13 . W opinii tego Sądu „Pracodawcy we własnym zakresie powinni przede wszystkim zapoznać się z obowiązującymi w dziedzinie prowadzonej działalności przepisami prawa, zapoznać z nimi zatrudnianych kierowców i na bieżąco weryfikować sporządzone przez nich wykresówki, a także wyciągać względem nich konsekwencje w przypadku dostrzeżonych nieprawidłowości, tak, aby kierowca był świadomy, że nie uniknie odpowiedzialności za każde kolejne naruszenie. Brak podejmowania takich działań pozwala na przyjęcie, że podmiot wykonujący przewóz, nie zapewnił w swoim przedsiębiorstwie właściwej organizacji i dyscypliny pracy ogólnie wymaganej w stosunku do prowadzenia przewozów drogowych, umożliwiającej przestrzeganie przez kierowców przepisów prawa”. Co istotne, podkreślił on także, że chcąc dbać o przestrzeganie przez zatrudnianych pracowników norm czasu pracy, nie należy uznać za wystarczające zachowania polegającego jedynie na wręczaniu im zakresu ich obowiązków, nawet jeśli miałoby ono najbardziej wyczerpującą formę. Taka przesłanka nie pozwoli przewoźnikowi uchylić się od ciążącej na nim odpowiedzialności w razie naruszenia przepisów dokonanego przez kierowcę.  

Właściwy dobór osób i firm współpracujących

Odwołując się do linii orzeczniczej, znajdziemy tam również inne wskazówki odnoszące się do sposobu dbania przez przedsiębiorstwa transportowe o przestrzeganie norm czasu pracy i odpoczynku przez zatrudnianych w firmach kierowców. Jak uznał WSA w Olsztynie wyroku z dnia 24 października 2014 r., sygn. akt II SA/OI 631/17, rolą przedsiębiorców przewozowych, jako podmiotów profesjonalnych, jest taki dobór osób i firm współpracujących, by do naruszeń po prostu nie dochodziło. Przewoźnicy mają w związku z tym obowiązek, aby nie tylko regularnie ustalać i kontrolować, czy kierowcy stosują się do obowiązujących norm i nie łamią przepisów, ale i już na początkowym etapie budowania swojej kadry zwracać szczególną uwagę na to, kogo zatrudniają. Od kierowców powinno oczekiwać się, poza posiadaniem wymaganych w transporcie kwalifikacji i uprawnień, również odpowiednich postaw i cech charakteru, dzięki którym nie będą oni skłonni do dokonywania naruszeń, czy też niestosowania się do poleceń przełożonych.

Motywacyjny system wynagrodzeń i stosowanie środków dyscyplinujących

Regularne szkolenia kierowców, wnikliwy nadzór i kontrola ich pracy, staranny dobór pracowników o odpowiednich kwalifikacjach i cechach… Za pomocą jakich jeszcze środków przedsiębiorstwa transportowe mogą egzekwować przestrzeganie obowiązujących norm czasu pracy oraz innych? W orzecznictwie często mówi się także o stosowaniu motywacyjnych systemów wynagrodzeń w postaci premii, nagród i wyróżnień przyznawanych pracownikom, którzy wzorowo wypełniają swoje obowiązki oraz konsekwentnym sięganiu po przewidziane w przepisach środki dyscyplinujące, w szczególności kary upomnienia i nagany lub kary pieniężne, gdy do naruszenia jednak dojdzie. Zarówno w jednym, jak i w drugim przypadku należy odwołać się do uregulowań zawartych w prawie pracy. Z drugiej jednak strony, wdrażając określone, motywacyjne systemy wynagrodzeń, pracodawcy powinni pamiętać zarazem o wiążącym ich zakazie wyrażonym w rozporządzeniu nr 561/2006 i krajowej ustawie o czasie pracy kierowców, które zabraniają im uzależniania składników wynagrodzenia przyznawanych kierowcom, w co wlicza się także dodatki i premie, od szybkości dostawy.

Stała współpraca z kancelarią prawną

Rozwiązaniem dla przewoźników, którzy chcą poprawić jakość przestrzegania przepisów o czasie jazdy i odpoczynku w swoich przedsiębiorstwach transportowych, może być również regularne korzystanie z profesjonalnego wsparcia prawnego. Jeśli nie chcą jednak Państwo tworzyć takiego działu w obrębie własnej firmy, zachęcamy do nawiązania współpracy z naszą kancelarią transportową LEGALTRANS, która specjalizuje się w zewnętrznej obsłudze prawnej branży TSL. Dbając o interesy naszych klientów, pomagamy im w prawidłowym ewidencjonowaniu czasu pracy kierowców zawodowych i rozliczaniu ich wynagrodzeń, czuwamy nad wszelkimi zmianami w prawie, alarmujemy o najważniejszych, kluczowych reformach, a także udzielamy wielu wskazówek i porad w zakresie prawidłowego zarządzania przedsiębiorstwem. Cyklicznie organizujemy w dodatku merytoryczne szkolenia dla przedstawicieli sektora transportowego, na których pochylamy się m.in. nad zagadnieniami związanymi z czasem pracy i odpoczynkiem.

Powrót do listy aktualności

Facebook