Tachografy to podstawowe urządzenia rejestrujące instalowane w pojazdach ciężarowych, których DMC przekracza 3,5 tony oraz autobusach. Wykorzystuje się je zatem w drogowym transporcie rzeczy i osób. Od 1 lipca 2026 roku w tachografy będą musieli zaopatrzyć się także kierowcy w międzynarodowym przewozie rzeczy, gdy świadczą usługi transportowe pojazdami o DMC większej niż 2,5 tony.
Funkcje tachografu cyfrowego
Zgodnie z definicją zawartą w rozporządzeniu nr 165/2014, tachograf jest instalowany w pojazdach w celu automatycznego lub półautomatycznego wyświetlania, rejestrowania, drukowania, przechowywania i wysyłania szczegółowych danych dotyczących ruchu, w tym prędkości pojazdu oraz danych o pewnych okresach aktywności osób, które kierują takimi pojazdami.
Dane z tachografu powinny być pobierane co najmniej raz na 3 miesiące. Dane z karty kierowcy, czyli karty do tachografu, która umożliwia gromadzenie informacji dotyczących czynności kierowcy – co najmniej raz na 21 dni.
Wykorzystywane dziś tachografy cyfrowe są wyposażone w funkcje takie jak:
- pomiar prędkości i odległości,
- monitorowanie czynności kierowcy i stanu prowadzenia pojazdu,
- monitorowanie wkładania i wyjmowania kart do tachografu,
- zapisywanie danych wprowadzanych ręcznie przez kierowcę,
- kalibracja,
- automatyczne zapisywanie punktów położenia,
- monitorowanie czynności kontrolnych,
- wykrywanie i zapisywanie zdarzeń i usterek,
- odczytywanie z pamięci danych oraz rejestrowanie i przechowywanie w pamięci danych,
- odczytywanie z kart do tachografu oraz zapisywanie i przechowywanie na kartach do tachografu,
- wyświetlanie, ostrzeganie i drukowanie danych oraz przesyłanie ich do urządzeń zewnętrznych,
- regulacja i pomiar czasu,
- zdalna komunikacja,
- zarządzanie blokadami firmowymi,
- testy wbudowane i autotesty.
Do czego służą dane rejestrowane przez tachograf?
Tachografy rejestrują dane dotyczące przebytej odległości i prędkości pojazdu, punktów położenia, czasu jazdy, tożsamości i aktywności kierowcy, kontroli, kalibracji i naprawy urządzenia, a także ewentualnych zdarzeń i usterek. Dzięki temu dają pracodawcom szeroki obraz na to, jak zatrudnieni w firmie kierowcy wywiązują się ze swoich obowiązków oraz w jaki sposób przebiega cały zaplanowany transport.
Podstawową rolą tachografów cyfrowych jest zwiększenie bezpieczeństwa na drogach oraz zapewnienie uczciwej konkurencji. Dane rejestrowane przez urządzenie są dlatego cennymi dowodami dla pracodawcy i służb kontrolnych, ponieważ pozwalają łatwo określić, czy doszło do naruszenia obowiązujących przepisów krajowych i unijnych lub wystąpienia błędów po stronie kierowcy. Mowa tu w szczególności o przepisach czasu pracy i odpoczynku oraz dozwolonych prędkościach, które stanowią najczęstsze i najpopularniejsze rodzaje naruszeń.
Wyliczanie wynagrodzeń i rozliczanie podróży służbowych
Dane z tachografu, w szczególności dotyczące czasu pracy, odpoczynku i przekraczania granicy są wykorzystywane przy wyliczaniu należnych wynagrodzeń oraz dokonywaniu rozliczeń podróży służbowych.
Ostrzeżenie przed zdarzeniami
Tachografy cyfrowe wykrywają i rejestrują także zdarzenia i usterki, a ponadto ostrzegają kierowców przed i w momencie przekroczenia maksymalnego dopuszczalnego nieprzerwanego czasu prowadzenia pojazdu. Takie sygnały mają ułatwiać i zapewniać przestrzeganie obowiązujących przepisów.
Manipulacje i przypadki nieprawidłowego użycia
Szereg informacji zbieranych przez urządzenia rejestrujące bardzo często pomaga również w wykrywaniu manipulacji, nieprawidłowości w sposobie użytkowania tachografu i błędach popełnianych przez kierowcę. Za przykład może posłużyć w tym miejscu praktykowana w starszych pojazdach „jazda na magnesie”, którą tachografy kwalifikowały jako „błąd danych dotyczących ruchu”. Inne z mogących wystąpić nadużyć to m.in. usterka czujnika, konflikt ruchu pojazdu, czy przerwy w zasilaniu.
Jazda bez użycia karty kierowcy
Poza naruszeniami dotyczącymi czasu pracy i odpoczynku kierowców, stosunkowo częstym przewinieniem jest także jazda bez karty kierowcy. Oczywiście należy pamiętać, że w niektórych sytuacjach przepisy zezwalają na prowadzenie pojazdu bez użycia karty, na przykład, gdy doszło do jej kradzieży lub zniszczenia. Urządzenia rejestrujące informują nie tylko o samym braku wymaganego dokumentu, ale i zdarzeniach takich jak posługiwanie się cudzą kartą lub przez osoby niezatrudnione w firmie.
Jeśli chcą Państwo dowiedzieć się więcej, zapraszamy do kontaktu z Kancelarią Transportową LEGALTRANS.