KLAUZULA O ZAKAZIE KONKURENCJI W ZLECENIU TRANSPORTOWY
Mimo licznego i ugruntowanego orzecznictwa w sprawie klauzul o zakazie konkurencji pojawiających się w umowach cywilnoprawnych, w zleceniach transportowych nagminnie spotyka się zapisy, które pozornie za zadanie mają chronić Zleceniodawcę, zaś w rzeczywistości ich skuteczność jest wysoce wątpliwa, a zastrzeżona kara umowna zupełnie nieegzekwowalna. Oczywiście samo stosowanie klauzul antykonkurencyjnych jest prawnie dozwolone i zgodne z zasadą swobody umów pod warunkiem jednak, iż takie zobowiązanie nie będzie naruszać zasad współżycia społecznego, właściwości danego stosunku prawnego oraz przepisów prawa. Tym samym, przy formułowaniu zakazu konkurencji w zleceniu transportowym, należy precyzyjnie określić jego zakres podmiotowy i przedmiotowy, a także okres obowiązywania zakazu. Pod rozwagę należy wziąć także wysokość zastrzeżonej kary umownej, która co do zasady winna odpowiadać wysokości potencjalnie poniesionej przez Zleceniodawcę szkody. Ponadto, na szczególną uwagę zasługuje kwestia ekwiwalentu pieniężnego. Zgodnie bowiem ze stosowanym pomocniczo do umów o zakazie konkurencji kodeksem pracy, po ustaniu stosunku pracy obowiązywanie klauzuli o zakazie konkurencji jest dopuszczalne pod warunkiem otrzymywania przez pracownika dodatkowego świadczenia pieniężnego z tego tytułu. Nie mniej, orzecznictwo nie jest w tym zakresie jednolite, zwłaszcza mając na względzie aktualną tezę wyroku Sądu Najwyższego z dnia 5 grudnia 2013 roku, sygn. akt: V CSK 30/13, zgodnie z którą: „Klauzula konkurencyjna bez ekwiwalentu, przy zastrzeżeniu kary umownej za jej naruszenie, mimo braku symetrii nie traci sensu gospodarczego i mieści się w granicach lojalności kontraktowej.”
Powyższe prowadzi do wniosku, iż powielanie w zleceniach transportowych typowych, bardzo ogólnych i nie spełniających podstawowych kryteriów klauzul o zakazie konkurencji w zdecydowanej większości przypadków nie będzie spełniało swojej roli. Tylko bowiem odpowiednio sformułowana klauza, w kontekście konkretnej umowy i okoliczności jej zawarcia, pozwoli na wywołanie oczekiwanych skutków prawnych.
Autor Adwokat Natalia Bodzioch – Przetak