Brak płatności za wykonaną usługę wiąże się z koniecznością rozpoczęcia działań windykacyjnych. Jeśli stronom nie uda się rozwiązać zaistniałego sporu w sposób polubowny, wierzyciel będzie zmuszony zwrócić się o pomoc do sądu. W pewnych przypadkach, zamiast jednak korzystać ze zwykłej procedury, możliwe stanie się dochodzenie roszczeń w postępowaniu uproszczonym.
Postępowanie uproszczone, podobnie jak między innymi postępowanie nakazowe, czy upominawcze, jest postępowaniem odrębnym. Charakteryzuje się w związku z tym pewnymi odrębnościami w stosunku do postępowania zwykłego, które dla postępowania uproszczonego reguluje art. 5051 – 50514 KPC. Jak wskazano w uchwale SN z dnia 6 marca 2003 r., sygn. III PZP 2/03: „Zgodnie z ustaloną w praktyce i piśmiennictwie regułą, w postępowaniach odrębnych stosuje się w pierwszej kolejności przepisy właściwe dla tych postępowań, a w razie ich braku – przepisy ogólne dotyczące procesu, jeżeli nie kolidują z przepisami rządzącymi danym postępowaniem odrębnym”. W tym miejscu warto przywołać również art. 13 KPC, z którego treści jasno wynika, że w przypadkach przewidzianych w ustawie sąd rozpoznaje sprawy według przepisów o postępowaniach odrębnych. Oznacza to, że gdy tylko dana sprawa nadaje się do rozpoznania w postępowaniu uproszczonym, powinna zostać rozpoznana w tym trybie.
Kiedy możliwe jest dochodzenie roszczeń w ramach postępowania uproszczonego?
Postępowanie uproszczone zostało wprowadzone do naszego porządku prawnego już ponad 20 lat temu, w roku 2000, mając na celu uproszczenie i przyspieszenie procedury dochodzenia roszczeń. Z tego też względu podlega ono pewnym ograniczeniom, służąc przede wszystkim rozpatrywaniu drobnych spraw.
W postępowaniu uproszczonym możliwe jest rozpoznanie następujących spraw:
- o świadczenie, jeżeli wartość przedmiotu sporu nie przekracza 20 tys. zł, oraz
- o roszczenia z rękojmi lub gwarancji, jeżeli wartość przedmiotu umowy nie przekracza 20 tys. zł.
Co do zasady kwotą graniczną pozostaje zatem w tym przypadku kwota 20 tys. zł. Jeżeli wartość przedmiotu sporu lub wartość przedmiotu umowy będą wyższe, rozstrzygnięcie powinno nastąpić w ramach postępowania zwykłego.
Postępowanie uproszczone podlega jednak dodatkowym ograniczeniom, bowiem nie wszystkie spośród spraw wymienionych powyżej, które mieszczą się w kwocie 20 tys. zł, mogą być rozpoznawane w tym trybie. Pod przepisy o postępowaniu uproszczonym nie podlegają sprawy: należące do właściwości sądów okręgowych, małżeńskie i z zakresu stosunków między rodzicami a dziećmi, z zakresu prawa pracy rozpoznawane z udziałem ławników oraz z zakresu ubezpieczeń społecznych, z wyjątkiem spraw wymienionych w art. 4778 § 2 i spraw o rentę.
Z powyższego wynika tym samym, że właściwe do rozpoznawania spraw w postępowaniu uproszczonym pozostają sądy rejonowe. Przed sądami tymi w trybie uproszczonym mogą toczyć się zarówno sprawy pomiędzy konsumentami a przedsiębiorcami, jak i sprawy gospodarcze ze stosunków cywilnych między przedsiębiorcami w zakresie prowadzonej przez nich działalności gospodarczej.
Postępowanie uproszczone bez posiedzenia przygotowawczego
Z reguły w sprawach rozpoznawanych według przepisów o postępowaniu uproszczonym nie przeprowadza się posiedzenia przygotowawczego, a więc posiedzenia, które służy rozwiązaniu sporu bez potrzeby prowadzenia dalszych posiedzeń, zwłaszcza rozprawy. Jeżeli jednak zorganizowanie takiego posiedzenia miałoby przyspieszyć rozpoznanie sprawy w postępowaniu uproszczonym, wskazane jest, by zostało ono przeprowadzone. Na posiedzenie przygotowawcze wzywa się wtedy do osobistego stawiennictwa strony i ich pełnomocników. Przewodniczący może odstąpić jednak od wzywania strony na posiedzenie przygotowawcze, jeżeli z okoliczności sprawy wynika, że udział pełnomocnika będzie wystarczający.
Zakaz kumulacji roszczeń w postępowaniu uproszczonym
Zgodnie z ogólną zasadą wyrażoną w art. 5053 § 1 KPC, w postępowaniu uproszczonym jednym pozwem można dochodzić tylko jednego roszczenia.
Przepisy zezwalają jednak w pewnych przypadkach na kumulację roszczeń, czyli połączenie kilku roszczeń w jednym pozwie. Będzie to możliwe, gdy roszczenia te wynikają z tego samego stosunku prawnego lub kilku stosunków prawnych tego samego rodzaju. W sytuacji, w której dojdzie do niezgodnej z prawem kumulacji roszczeń w jednym pozwie, przewodniczący ma obowiązek zarządzić zwrot pozwu. W takim zwrocie nie wzywa się już do usunięcia braków. Aby tak złożony pozew wywołał zamierzony skutek w pozostałej części, powód powinien, w terminie tygodnia od dnia doręczenia mu zarządzenia o zwrocie pozwu, cofnąć pozew w zakresie żądań, których nie można łączyć. Wtedy też pozew wywoła skutek od daty jego pierwotnego wniesienia.
Pozostałe odrębności wynikające z postępowania uproszczonego
Poza brakiem posiedzenia przygotowawczego i niemożnością kumulacji roszczeń przepisy nie zezwalają w dodatku na zmianę powództwa oraz, co do zasady, stosowanie powództwa wzajemnego i zarzutu potrącenia. Dwa ostatnie są jednak dopuszczalne, jeżeli roszczenia nadają się do rozpoznania w postępowaniu uproszczonym. W przypadku, gdy powód dochodzi natomiast jedynie części roszczenia, postępowanie uproszczone znajdzie zastosowanie tylko wtedy, gdy postępowanie to byłoby właściwe dla całego roszczenia wynikającego z faktów przytoczonych przez powoda.
W postępowaniu uproszczonym nie zasięga się ponadto opinii biegłego, chyba że jego przewidywany koszt nie przekroczyłby wartości przedmiotu sporu i uzasadniają to wyjątkowe okoliczności. Jeżeli uzasadnienie zasadności roszczenia lub wysokości świadczenia wymaga sięgnięcia do wiadomości specjalnych, rozstrzygnięcie następuje na podstawie uznania właściwego sądu. Sąd ten jest wtedy zobowiązany albo do podjęcia samodzielnej oceny, z uwzględnieniem wszystkich okoliczności sprawy albo, jeżeli będzie to dopuszczalne, zasięgnięcia opinii biegłego.
Apelacja w postępowaniu uproszczonym
Odrębności przewidziane dla postępowania uproszczonego dotyczą także apelacji, a więc środka odwoławczego przysługującego od wydanego przez sąd rejonowy (sąd I instancji) wyroku.
Strona obecna na posiedzeniu, na którym ogłoszono wyrok, może po dokonanym ogłoszeniu, zrzec się prawa do wniesienia apelacji. Takie zrzeczenie się powinno nastąpić w oświadczeniu złożonym do protokołu.
Ważne: Jeżeli zrzeczenia się prawa do wniesienia apelacji dokonają wszyscy uprawnieni, wyrok wydany w postępowaniu uproszczonym staje się prawomocny.
Apelację od wyroku wydanego w postępowaniu uproszczonym można oprzeć na następujących zarzutach:
- naruszenia prawa materialnego (błędna wykładnia lub niewłaściwe zastosowanie) albo
- naruszenia przepisów postępowania (jeżeli mogło mieć to wpływ na rozstrzygnięcie).
Na skutek wniesienia apelacji sąd może wydać pozytywne bądź negatywne dla uprawnionego rozstrzygnięcie. Pozytywnym rozstrzygnięciem będzie uchylenie zaskarżonego wyroku lub zmiana zaskarżonego wyroku, z kolei negatywnym – oddalenie apelacji lub jej odrzucenie.
Sąd drugiej instancji ma obowiązek uchylić zaskarżony wyrok wraz z jednoczesnym przekazaniem sprawy do ponownego rozpoznania, gdy stwierdzi, że zachodzi naruszenie prawa materialnego, a zgromadzone dowody nie dają wystarczających podstaw do zmiany wyroku. Na skutek uchylenia zaskarżonego wyroku sprawa, która podlega przepisom postępowania uproszczonego, może trafić również do ponownego rozpoznania w postępowaniu zwykłym. Do oddalenia przez sąd drugiej instancji apelacji dojdzie, gdy mimo naruszenia prawa materialnego lub przepisów postępowania albo błędnego uzasadnienia, zaskarżony wyrok odpowiada prawu. Odrzucenie nastąpi natomiast, odwołując się do ogólnych przepisów dotyczących apelacji (art. 373 KPC), gdy pismo to zostanie wniesione z opóźnieniem, nie zostanie opłacone, nie będzie zawierało poprawionych w terminie braków lub też, jeżeli apelacja okaże się niedopuszczalna z innych przyczyn.
Windykacja faktur w transporcie z pomocą doświadczonej kancelarii
Windykacja faktur w transporcie może przebiegać na różne sposoby. W każdym jednak przypadku wymaga znajomości przepisów, doświadczenia, stanowczości i konsekwencji. Gdyby okazało się, że Państwa kontrahent uchyla się od dokonania płatności za wykonaną usługę, zachęcamy do niezwłocznego podjęcia odpowiednich działań lub zwrócenia się o profesjonalną pomoc do naszej kancelarii transportowej LEGALTRANS. Jesteśmy gotowi, by reprezentować Państwa interesy zarówno na drodze sądowej, jak i na etapie windykacji polubownej!