21 maja 2022 r. Pakiet Mobilności zreformował transport międzynarodowy wykonywany pojazdami o dopuszczalnej masie całkowitej do 3,5 tony. Zmieniły się nie tylko przepisy, ale także kary, jakie mogą zostać nałożone na kierowców i przewoźników za ich naruszenie. Niektóre z nich są bardzo dotkliwe. W przypadku braku licencji wspólnotowej mandat wyniesie nawet 12 tys. złotych za każdorazowe nieokazanie dokumentu podczas kontroli!
W wyniku zmian przepisów dla dostawczaków w ruchu międzynarodowym, organy kontrolne od 21 maja br. mogą nakładać kary zarówno na kierowców, jak i firmy transportowe oraz osoby zarządzające takimi przedsiębiorstwami.
Jakie dokumenty powinien posiadać przy sobie kierowca?
Z karami finansowymi powinni liczyć się kierowcy, którzy podczas kontroli drogowej nie okażą na żądanie uprawnionych organów wymaganych dokumentów. Brak wypisu z licencji i zezwolenia na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego zagrożone karą w wysokości 200 zł. Brak wypisu z licencji wspólnotowej traktowany jest ponadto jako bardzo poważne naruszenie. Taka sama kara grozi również za nieposiadanie dokumentu przewozowego. 150 zł zapłaci natomiast kierujący, który nie przedstawi organowi świadectwa kierowcy, dopuszczając się w ten sposób poważnego naruszenia.
12 tys. złotych za brak licencji wspólnotowej
Od 21 maja br. kierowcy w międzynarodowym transporcie od 2,5 do 3,5 tony są zobowiązani posiadać zezwolenie na wykonywanie zawodu przewoźnika oraz licencję wspólnotową. Nowy obowiązek wprowadzony do ustawodawstwa krajowego pociągnął za sobą konieczność zastrzeżenia kary za jego niedopełnienie. Należy wyraźnie zaznaczyć, że jest to najwyższa kara w taryfikatorze dla pojazdów o dopuszczalnej masie całkowitej do 3,5 tony, wynosząca aż 12 tys. złotych i uznana za najpoważniejsze naruszenie. Kara 12 tys. złotych może zostać nałożona również w przypadku wykonywania transportu drogowego bez wymaganego zezwolenia na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego lub bez wymaganej licencji, innej niż licencja wspólnotowa, a także za niepoddanie się lub uniemożliwienie przeprowadzenia kontroli w całości, lub w części.
Kara za brak licencji wspólnotowej od 21 maja br. będzie naliczana podczas każdej kontroli drogowej. Nie można przy tym zapomnieć, że nieposiadanie licencji wspólnotowej traktowane jako najpoważniejsze naruszenie skutkuje ponadto utratą dobrej reputacji przewoźnika.
Obowiązek posiadania licencji wspólnotowej nie dotyczy przewozów krajowych, międzynarodowych przewozów osób oraz przewozów międzynarodowych na potrzeby własne. W odniesieniu do ostatnich trzeba pamiętać, że w określonych sytuacjach mogą one zostać jednak uznane za „zwykłe” przewozy drogowe podlegające kontroli. Wtedy też zwolnienie z obowiązku posiadania licencji wspólnotowej nie obowiązuje. Zgodnie z treścią art. 4 pkt 4 ustawy o transporcie drogowym, aby móc zaklasyfikować dany przewóz za przewóz na potrzeby własne, konieczne jest spełnienie łącznie następujących warunków:
- przedsiębiorca posiada dokument potwierdzający prawo do dysponowania pojazdem,
- pojazd jest prowadzony przez właściciela firmy lub kierowcę zatrudnionego na podstawie umowy o pracę,
- istnieje możliwość powiązania przewożonego towaru z firmą (przewożone rzeczy są własnością przedsiębiorcy, zostały przez niego m.in. kupione, sprzedane, wynajęte, wydzierżawione, wyprodukowane),
- celem przejazdu jest przewóz osób lub rzeczy z przedsiębiorstwa lub do przedsiębiorstwa na jego własne potrzeby, a także przewóz pracowników i ich rodzin,
- nie jest to przewóz w ramach prowadzonej działalności gospodarczej w zakresie usług turystycznych.
Kary za przekroczenie dopuszczalnej masy całkowitej w busie – nie tylko dla kierowcy
Odczuwalnie wyższe kary grożą także za przekroczenie dopuszczalnej masy całkowitej pojazdu. Obecnie kierowca, który porusza się na drogach pojazdem z nadmiarowym ciężarem, zapłaci już mandat nie w wysokości od 20 zł do 500 zł, tak jak było to w 2021 r., a nawet 3 tys. złotych. Mandat ten nakładany jest na kierowcę na podstawie art. 97 kodeksu wykroczeń w zw. z art. 61 ust. 1 ustawy prawo o ruchu drogowym.
W wyniku zmian wprowadzonych przez Pakiet Mobilności, sankcje finansowe za przeładowanie busa przewidziano od teraz nie tylko dla samego kierowcy, ale i przewoźnika. Zgodnie z taryfikatorem zawartym w załączniku nr 3 ustawy o transporcie drogowym dopuszczenie do wykonywania międzynarodowego przewozu drogowego pojazdem lub zespołem pojazdów o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 2,5 tony do 3,5 tony, których dopuszczalna masa całkowita została przekroczona o:
- mniej niż 5% – zagrożono karą wysokości 500 zł,
- co najmniej 5% i mniej niż 10% – zagrożono karą w wysokości 1 tys. złotych,
- co najmniej 10% i mniej niż 20% – zagrożono karą w wysokości 1,5 tys. złotych,
- co najmniej 20% – zagrożono karą w wysokości 2 tys. złotych.
Czy za brak tachografu w busie grożą kary?
Mimo obowiązku posiadania licencji wspólnotowej i zezwolenia na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego, w transporcie do 3,5 tony wciąż nie wymaga się zainstalowania urządzeń rejestrujących. Zwolnienie dotyczy w tym przypadku wszystkich rodzajów przewozów – krajowych, na potrzeby własne, a także międzynarodowych. Obowiązek stosowania tachografów we wszystkich pojazdach o dopuszczalnej masie całkowitej do 3,5 tony zacznie obowiązywać dopiero od lipca 2026 r.
Inaczej sytuacja wygląda w odniesieniu do busów o dopuszczalnej masie całkowitej do 3,5 tony, do których dołączona jest przyczepa. Jeżeli dopuszczalna masa całkowita takiego zespołu pojazdów przekroczy 3,5 tony, w kabinie kierowcy powinno zostać zainstalowane urządzenie rejestrujące (z określonymi odstępstwami zawartymi w rozporządzeniu nr 561/2006). Za wykonywanie przewozu drogowego pojazdem niewyposażonym w wymagany tachograf grozi kara w wysokości 10 tys. złotych. Zgodnie z przyjętą klasyfikacją brak tachografu stanowi najpoważniejsze naruszenie zagrożone również utratą dobrej reputacji. Warto ponadto pamiętać, że przewozy busem z przyczepą o dopuszczalnej masie całkowitej przekraczającej 3,5 tony podlegają pod dodatkowe obostrzenia, takie jak obowiązek posiadania zezwolenia na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego także w przypadku wykonywania zarobkowych przewozów krajowych.