Konwencja CMR stwierdza nieważność wszelkich postanowień sprzecznych z konwencja. Nieważność postanowień umownych które pozostają w sprzeczności z treścią konwencji CMR wynika z tego iż konwencja posiada bezwzględnie obowiązujący charakter norm. Wyjątek od tej reguły stanowią tylko i wyłącznie art. 37 – 38 niniejszej konwencji. Artykuły te dotyczą roszczeń regresowych pomiędzy sukcesywnymi przewoźnikami, które posiadają dyspozytywny charakter. Nieważność postanowień które pozostają w sprzeczności z konwencją powoduje że w ich miejsce zostają zastosowane odpowiednie przepisy konwencji CMR. Fakt zaistnienia nieważności poszczególnych postanowień umownych nie rodzi za sobą nieważności umowy, jednak należy przyjąć iż jeżeli ustalone warunki pomiędzy stronami umowy są sprzeczne z samą istotą umowy o międzynarodowy przewóz drogowy, na przykład umowa o przewóz darmowy, Konwencja CMR w ogóle nie znajdzie w tym przypadku zastosowania. Postanowienia art. 41 ust. 2 CMR wymienia przykładowe klauzule pozostające w sprzeczności z konwencją. Głównie chodzi tu o postanowienia które w jakimkolwiek stopniu wyłączają bądź ograniczają odpowiedzialność przewoźnika za niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy przewozu lub też postanowienia stwarzające dogodniejszą dla niego sytuację procesową poprzez przeniesienie obowiązku przeprowadzenia dowodu. Przykładem takiej niedozwolonej klauzuli była by klauzula umowna nakazująca osobie dochodzącej odszkodowania udowodnienie iż szkoda wynikła z przyczyn zawinionych przez przewoźnika. Podobną nieważność moglibyśmy stwierdzić w przypadku zamieszczenia klauzuli mówiącej o zrzeczeniu się z odpowiedzialności za uszkodzenie towaru w przypadku nadania go w niewłaściwym opakowaniu. W świetle postanowień art. 41 CMR wątpliwą wydaje się być również praktyka zastrzegania kar umownych z tytułów unormowanych w Konwencji w sposób który wymaga od osoby uprawnionej przeprowadzenia dowodu szkody.
Autor: legaltrans