Każda umowa przewozu polega na przewiezieniu określonego towaru od nadawcy do odbiorcy. Nie są jednak rzadkością sytuacje, w których odbiorca finalnie odmawia przyjęcia przesyłki. Jak powinien zachować się w takiej sytuacji przewoźnik? Jakie przysługują mu środki?

Komu przysługuje prawo do rozporządzania towarem?

Aby odpowiedzieć na pytanie, jak powinien postępować przewoźnik w przypadku spotkania się z odmową przyjęcia towaru przez odbiorcę, konieczne jest ustalenie, komu przysługuje prawo do rozporządzania towarem.

Kwestię tę reguluje art. 12 ust. 1, zgodnie z którego treścią nadawca ma prawo rozporządzać towarem, a w szczególności zażądać od przewoźnika:

  • wstrzymania przewozu, 
  • zmiany miejsca przewidzianego dla wydania towaru albo 
  • wydania go odbiorcy innemu niż wskazany w liście przewozowym. 

Jego prawo do rozporządzania przesyłką wygasa z chwilą, kiedy drugi egzemplarz listu przewozowego został wydany odbiorcy lub kiedy odbiorca zażądał od przewoźnika wydania za pokwitowaniem drugiego egzemplarza listu przewozowego oraz towaru.

List przewozowy – rezygnacja z przyjęcia towaru

Od tej chwili przewoźnik powinien stosować się do zaleceń odbiorcy (art. 12 ust. 2). Przepis mówi wprawdzie tylko o wydaniu listu przewozowego, to jednak należy rozumieć to również jako jednoczesne wydanie towaru. 

Odbiorca może zrezygnować z przyjęcia towaru nie tylko po jego dostarczeniu we wskazane miejsce, ale i w trakcie trwania przewozu. W każdym z tych przypadków, jeśli nie doszło jeszcze do wydania listu przewozowego, o dalszym losie przesyłki powinien zadecydować nadawca.

Obowiązek uzyskania instrukcji od nadawcy

W razie wystąpienia przeszkód w wykonaniu umowy przewozu zgodnie z ustalonymi warunkami, przewoźnik ma obowiązek zwrócić się do nadawcy o wydanie instrukcji, co wynika bezpośrednio z treści art. 14 ust. 1.

Przepis ten wskazuje, że jeżeli z jakiejkolwiek przyczyny wykonanie umowy przewozu na warunkach podanych w liście przewozowym jest lub staje się niemożliwe przed przybyciem towaru do miejsca przewidzianego dla jego wydania, przewoźnik jest zobowiązany zażądać instrukcji od osoby uprawnionej do rozporządzania towarem.

W praktyce często zdarza się, że instrukcje nie nadchodzą natychmiast, co zmusza przewoźnika do długiego oczekiwania na uzyskanie stosownych zaleceń. W takich sytuacjach z pomocą przychodzi art. 14 ust. 2, zezwalający przewoźnikowi na podjęcie środków, które wydają mu się najlepsze w interesie osoby uprawnionej do rozporządzania towarem.

Rozporządzanie towarem – odmowa przyjęcia

Z uprawnienia tego może skorzystać, gdy okoliczności pozwalają na wykonanie przewozu na warunkach różniących się od przewidzianych w liście przewozowym i jeżeli nie zdoła uzyskać w dostatecznie krótkim czasie instrukcji od osoby uprawnionej do rozporządzania towarem.

Powyższe przepisy regulują postępowanie na wypadek problemów pojawiających się jeszcze w trasie. Mogą wystąpić one jednak również po przybyciu towaru do miejsca przeznaczenia. Jeżeli wtedy dojdzie do wystąpienia przeszkód w wydaniu przesyłki, przewoźnik i w tym przypadku jest zobowiązany uzyskać instrukcje od nadawcy.

Gdy natomiast odbiorca odmówi przyjęcia towaru, nadawca ma prawo rozporządzać nim bez obowiązku przedstawienia pierwszego egzemplarza listu przewozowego, na co wskazuje art. 15 ust. 1. Co jednak ważne, na gruncie przepisów Konwencji CMR odbiorca, który uprzednio odmówił przyjęcia towaru, zawsze może domagać się jego wydania, dopóki przewoźnik nie otrzyma przeciwnych instrukcji od nadawcy.

Specjalne uprawnienia przewoźnika na wypadek braku instrukcji 

W razie braku jakichkolwiek instrukcji lub też, gdy czas oczekiwania na nie jest zbyt długi, Konwencja CMR  w uregulowany sposób przyznaje przewoźnikowi uprawnienia do podjęcia określonych środków w związku z sytuacjami, o których mowa w art. 14 ust. 1 i art. 15 ust. 1. Zostały one wymienione w art. 16 ust. 2 i 3.

Jest to po pierwsze prawo do bezzwłocznego wyładowania towaru na rachunek osoby uprawnionej, po którym przewóz uważa się za ukończony. Decydując się na wyładowanie, przewoźnik bierze na siebie dozór przesyłki. Może jednak powierzyć towar osobie trzeciej i w takiej sytuacji odpowiada jedynie za jej rozsądny wybór.

Drugie z uprawnień to prawo do sprzedaży towaru bez konieczności czekania na instrukcje osoby uprawnionej, jeżeli usprawiedliwia to właściwość psucia się lub stan towaru albo jeżeli koszty jego przechowywania są niewspółmiernie wysokie w stosunku do jego wartości.

Sprzedaż może nastąpić również w innych przypadkach, gdy przewoźnik nie otrzyma od nadawcy w słusznym terminie przeciwnych instrukcji.

Obsługa prawna firm transportowych z kancelarią LEGALTRANS

Podczas wykonywania umowy przewozu może dojść do wielu niespodziewanych zdarzeń. Odmowa przyjęcia towaru przez odbiorcę to tylko jedna z możliwych przeszkód utrudniających wykonanie zlecenia zgodnie z ustalonymi warunkami.

Przewoźnicy muszą regularnie mierzyć się także ze szkodami w transporcie dotyczącymi zarówno uszkodzenia samej przesyłki, jak i wypadków komunikacyjnych. Nasza kancelaria LEGALTRANS od lat wspiera firmy transportowe w całej Polsce, pomagając im w szybkiej likwidacji szkód oraz dochodzeniu należnych roszczeń.

W ramach stałej współpracy zapewniamy natychmiastowe wsparcie naszych ekspertów w zdarzeniach nagłych, również poza granicami kraju. Jeżeli pragną Państwo zwiększyć poczucie bezpieczeństwa prawnego i świadczyć usługi z większym spokojem. LEGALTRANS -zapraszamy do kontaktu!

Powrót do listy aktualności

Facebook