Rola czasu w dochodzeniu roszczeń jest kluczowa. Dlatego warto wiedzieć jakie terminy nas obowiązują m.in. na podstawie Kodeksu Prawa Cywilnego.

W skutecznym dochodzeniu należności od nierzetelnego kontrahenta kluczową rolę odgrywa czas. Nie wolno zapominać, że zgodnie z podstawową zasadą wyrażoną w kodeksie cywilnym roszczenia majątkowe, z zastrzeżeniem wyjątków przewidzianych w ustawie, ulegają przedawnieniu. 

Uchylenie od obowiązku zaspokojenia roszczeń

Instytucja przedawnienia pozwala dłużnikowi po upływie określonego, wskazanego w ustawie terminu uchylić się od obowiązku zaspokojenia roszczenia względem wierzyciela. W takiej sytuacji wierzyciel nie może domagać się spłaty zaległego zobowiązania, ponieważ jego roszczenie wygasa.

Sąd nigdy nie uwzględnia jednak upływu terminu przedawnienia z urzędu, a dopiero wtedy, gdy zarzut ten zostanie podniesiony przez uprawnionego.  Dłużnik ma również możliwość zrzeczenia się korzystania z zarzutu przedawnienia. Przepisy kodeksu cywilnego zezwalają na to wyłącznie po upływie terminu.

Należy ponadto pamiętać, że przedawnieniu podlegają tylko roszczenia majątkowe. Instytucja ta nie znajduje zastosowania do m.in. roszczeń procesowych, administracyjnoprawnych, cywilnoprawnych, jak i określonych roszczeń cywilnoprawnych o charakterze majątkowym.

Ogólne terminy przedawnienia roszczeń

Mówiąc o instytucji przedawnienia, wyróżnia się dwa rodzaje terminów przedawnienia roszczeń: ogólne i szczególne.

Terminy ogólne określono w kodeksie cywilnym w art. 118, wskazującym, że jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi sześć lat, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej – trzy lata.

Bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne. Jeżeli wymagalność roszczenia zależy natomiast od podjęcia określonej czynności przez uprawnionego, bieg terminu rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stałoby się wymagalne, gdyby uprawniony podjął czynność w najwcześniejszym z możliwych terminów.

Koniec terminu przedawnienia przypada z kolei na ostatni dzień roku kalendarzowego, chyba że termin przedawnienia jest krótszy niż dwa lata.

Skracanie, przedłużanie terminów przedawnienia

Kodeks cywilny zakazuje skracania, czy przedłużania terminów przedawnienia przez czynność prawną, czyli na przykład umowę. W określonych sytuacjach i na skutek określonych zdarzeń zezwala jednak na zawieszenie lub przerwanie biegu przedawnienia.

Podczas zawieszenia dochodzi do wstrzymania rozpoczęcia lub dalszego biegu terminu przedawnienia na skutek występowania szczególnych okoliczności. Czas trwania tych zdarzeń nie jest brany pod uwagę przy obliczaniu terminu przedawnienia.

Wystąpienie zdarzenia, które powoduje przerwanie biegu przedawnienia, skutkuje natomiast tym, że po takim zajściu termin przedawnienia zaczyna biec od nowa.

Przedawnienie roszczeń w transporcie – szczególne terminy przedawnienia

Dla branży transportowej przewidziano szczególne terminy przedawnienia roszczeń, które określa ustawa prawo przewozowe oraz Konwencja CMR.

Zgodnie z podstawową zasadą wyrażoną w art. 77 ust 1. ustawy prawo przewozowe roszczenia dochodzone na podstawie tego aktu prawnego lub przepisów wydanych w jego wykonaniu przedawniają się z upływem roku. 12-miesięczny okres na dochodzenie roszczeń dotyczy m.in. roszczeń z umowy przewozu osób i rzeczy oraz umowy spedycji.

Roczny termin przedawnienia roszczeń przewiduje również Konwencja CMR stosowana do zarobkowych przewozów międzynarodowych, z zastrzeżeniem, że „w przypadku złego zamiaru lub niedbalstwa, które według prawa obowiązującego sąd rozpatrujący sprawę uważane jest za równoznaczne ze złym zamiarem, termin przedawnienia wynosi trzy lata”.

Przedawnienia roszczeń a przepisy krajowe

W przepisach krajowych przewidziano także jeszcze krótsze terminy przedawnienia roszczeń w transporcie:

  • 2 miesiące od dnia wydania przesyłki – dla roszczeń z tytułu zwłoki w przewozie, która nie spowodowała ubytku lub uszkodzenia przesyłki;
  • 6 miesięcy od dnia, w którym przewoźnik naprawił szkodę, albo od dnia, w którym wytoczono przeciwko niemu powództwo – dla roszczeń przysługujących przewoźnikowi przeciwko innym przewoźnikom;
  • 6 miesięcy od dnia, kiedy spedytor naprawił szkodę, albo od dnia, kiedy wytoczono przeciwko niemu powództwo – dla roszczeń przysługujących spedytorowi przeciwko przewoźnikom i dalszym spedytorom, którymi się posługiwał przy przewozie przesyłki.

Przerwanie i zawieszenie biegu przedawnienia

Zgodnie z treścią art. 123 kodeksu cywilnego bieg przedawnienia przerywa:

  • każda czynność podjęta przed sądem lub innym organem powołanym do załatwienia sprawy bądź egzekwowania roszczeń, w tym przed sądem polubownym, która ma na celu dochodzenie, ustalenie, zaspokojenie lub zabezpieczenie roszczenia;
  • uznanie roszczenia przez osobę, przeciwko której roszczenie przysługuje.

W art. 77 ust. 4 ustawy prawo przewozowe mowa natomiast o zawieszeniu biegu przedawnienia, które następuje na okres od dnia wniesienia reklamacji lub wezwania do zapłaty do dnia udzielenia odpowiedzi na reklamację lub wezwania do zapłaty i zwrócenia załączonych dokumentów.

Zawieszenie biegu przedawnienia nie może nastąpić jednak na okres dłuższy niż okres przewidziany do załatwienia reklamacji lub wezwania do zapłaty. Kodeksowymi przesłankami zawieszającymi bieg przedawnienia są natomiast m.in. czas trwania mediacji (co do roszczeń objętych umową o mediację) lub postępowania pojednawczego (co do roszczeń objętych wnioskiem o zawezwanie do próby ugodowej).

LEGALTRANS – skuteczna windykacja należności transportowych

Zważając na długie terminy płatności w branży transportowej i jednocześnie wyjątkowo krótkie okresy przewidziane na dochodzenie roszczeń, zwracamy Państwa uwagę na konieczność podjęcia jak najszybszych działań zmierzających do zaspokojenia wierzytelności. 

Każda zbędna zwłoka w odniesieniu do nieuczciwego kontrahenta zmniejsza niestety szansę na sprawne odzyskanie całego długu. Z tego względu firmy transportowe regularnie korzystają z pomocy prawników, gotowych niezwłocznie podjąć wszystkie wymagane środki. 

Nasza kancelaria LEGALTRANS specjalizuje się w windykacji należności sądowych i przedsądowych transportowych krajowych oraz zagranicznych, przejmując sprawy na każdym etapie i o różnym statusie. Wspieramy naszych klientów podczas działań polubownych, a także reprezentujemy ich przed sądami podczas windykacji sądowej oraz postępowania egzekucyjnego.

Jeżeli pragną Państwo uniknąć czasochłonnego, stresującego i angażującego procesu dochodzenia roszczeń, rekomendujemy zwrócić się do specjalistów już na samym początku. Serdecznie zapraszamy do kontaktu!

Powrót do listy aktualności

Facebook