Do szkody w transporcie może dojść w każdym momencie. Warto jednak wiedzieć, czy idzie tego uniknąć oraz jakie błędy są popełniane zarówno przez przewoźników jak i przez kierowców.
Tematyka szkód w transporcie powraca jak bumerang. Do ich powstania może dojść na każdym etapie zlecenia transportowego z różnych przyczyn.
W naszej codziennej pracy regularnie pomagamy klientom likwidować powstałe szkody, dochodzić należnych roszczeń oraz skutecznie zabezpieczać się na wypadek nieprzewidzianych zdarzeń, mogących skutkować odpowiedzialnością finansową i prawną przewoźnika.
Jak w takim razie uniknąć szkód w transporcie? Jakie błędy popełniane są najczęściej przez przewoźników i kierowców?
Szkody w transporcie a odpowiedzialność przewoźnika
Zakres odpowiedzialności przewoźnika regulują odpowiednio: ustawa prawo przewozowe obowiązująca w przewozach krajowych oraz Konwencja CMR, którą stosuje się do przewozów międzynarodowych.
Zgodnie z treścią art. 90 ustawy prawo przewozowe w sprawach nieunormowanych w tym akcie prawnym, w przepisach wydanych w jego wykonaniu oraz w przepisach szczególnych, stosuje się przepisy kodeksu cywilnego.
Ogólna zasada zawarta w prawie przewozowym w art. 65 ust. 1 wskazuje, że przewoźnik ponosi odpowiedzialność za utratę, ubytek lub uszkodzenie przesyłki powstałe od przyjęcia jej do przewozu aż do jej wydania oraz za opóźnienie w przewozie przesyłki.
Przewóz przesyłek – osobisty lub zlecenie innemu przewoźnikowi
Przewoźnik nie musi jednak wykonywać przewozu osobiście, a oddać przesyłkę do przewozu innemu przewoźnikowi na całą przestrzeń przewozu lub jej część. W takiej sytuacji, zgodnie z art. 5, ponosi jednak odpowiedzialność za czynności dalszych przewoźników jak za swoje własne czynności.
Również Konwencja CMR w art. 3 podkreśla, że przy jej stosowaniu przewoźnik odpowiada jak za swoje własne czynności i zaniedbania, za czynności i zaniedbania swoich pracowników i wszystkich innych osób, do których usług odwołuje się w celu wykonania przewozu, kiedy ci pracownicy lub te osoby działają w wykonaniu swych funkcji.
Szkody w transporcie a odpowiedzialność kierowcy
Mimo że ustawa prawo przewozowe, kodeks cywilny oraz Konwencja CMR mówią o odpowiedzialności przewoźnika, w praktyce za najwięcej szkód w transporcie odpowiadają zatrudniani przez niego kierowcy.
Chcąc określić odpowiedzialność pracownika za szkody wyrządzone pracodawcy, konieczne jest odwołanie się do przepisów prawa pracy. Kwestie te uregulowano w dziale V „Odpowiedzialność materialna pracowników”.
Zgodnie z treścią art. 114 kodeksu pracy pracownik, który wskutek niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązków pracowniczych ze swej winy wyrządził pracodawcy szkodę w transporcie, ponosi odpowiedzialność materialną.
Pracownik odpowiada za szkodę w granicach rzeczywistej straty poniesionej przez pracodawcę i tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła.
Wykazanie wysokości powstałej szkody – obowiązek pracodawcy
To pracodawca jest jednak zobowiązany wykazać okoliczności uzasadniające odpowiedzialność pracownika oraz wysokość powstałej szkody. Należne odszkodowanie, co wynika z treści art. 119, ustala się w wysokości wyrządzonej szkody.
Nie może ono natomiast przewyższać kwoty trzymiesięcznego wynagrodzenia przysługującego pracownikowi w dniu wyrządzenia szkody.
Mimo powyższych zasad należy pamiętać o tym, że w razie wyrządzenia przez pracownika przy wykonywaniu obowiązków pracowniczych szkody osobie trzeciej, zobowiązany do jej naprawienia jest wyłącznie pracodawca.
Umyślne wyrządzenie szkody – udowodnienie zamiaru
Pracownik za szkodę wyrządzoną osobie trzeciej może zostać obciążony dopiero w dalszej kolejności, o czym mówi odpowiednio art. 120 § 1 i 2. Co ważne, powyższy przepis znajdzie zastosowanie do zdarzeń powstałych na skutek winy nieumyślnej pracownika.
Uprawnienia pracodawcy są większe, gdy kierowcy można przypisać winę umyślną lub rażące niedbalstwo. Zgodnie z treścią art. 122 jeżeli pracownik umyślnie wyrządził szkodę, jest zobowiązany do jej naprawienia w pełnej wysokości.
Niestety praktyka pokazuje, że udowodnienie winy umyślnej, która w szkodach transportowych przybiera najczęściej postać zamiaru ewentualnego, nie jest takie łatwe. Często zdarza się dlatego, że odpowiedzialność kierowcy ogranicza się tylko do wysokości trzymiesięcznego wynagrodzenia.
Jakie są najczęstsze błędy przewoźników i kierowców powodujące powstawanie szkód w transporcie?
Wprawdzie do szkód w transporcie może dojść na skutek różnorakich zdarzeń, najczęściej odpowiada za nie kilka regularnie występujących zaniedbań. Jest to przede wszystkim niewłaściwy załadunek i zabezpieczenie towaru, stwarzające zagrożenie nie tylko dla samego ładunku, ale i innych uczestników ruchu.
Nagminne w transporcie drogowym są także szkody komunikacyjne, do których dochodzi w wyniku naruszeń przepisów ustawy o ruchu drogowym oraz ustawy o transporcie drogowym. Nadmierna prędkość, przekroczenie dozwolonego czasu jazdy, wymuszanie pierwszeństwa, jazda po spożyciu alkoholu, zły stan techniczny pojazdów – to jedne z najczęstszych problemów, z jakimi mierzy się branża transportowa.
Szkody powstają ponadto na skutek braku należytego dozoru przesyłek, wydawania paczek w ręce nieuprawnionych do tego osób, czy przewozu towarów w nieodpowiednich warunkach. Ostatni przypadek dotyczy w szczególności produktów spożywczych i farmaceutycznych, którym należy zapewnić właściwą temperaturę.
Jak zwiększyć bezpieczeństwo w transporcie? Wsparcie kancelarii LEGALTRANS
Aby ograniczyć ryzyko występowania uszkodzeń towarów w transporcie, a także liczbę wypadków drogowych, trzeba szkolić, szkolić i jeszcze raz szkolić. Nieustannie uświadamiać kierowców oraz na bieżąco informować ich o wszelkich zmianach w prawie, które, jak pokazują ostatnie miesiące, pojawiają się regularnie.
Każdy z pracowników musi również zostać wyczulony na to, aby stosować się do zaleceń, instrukcji pracodawcy, a w razie pojawienia się wątpliwości, w pierwszej kolejności spróbować skontaktować się ze swoim przełożonym.
Przewoźnicy, chcąc zachować kontrolę nad ładunkiem i całym przewozem, powinni stosować z kolei odpowiednie systemy monitorujące, które będą informować ich o bieżącej lokalizacji pojazdu, momentach przekraczania granicy, czy stylu jazdy kierowcy. W pracy przewoźnika i spedytora niezbędne jest również posiadanie dodatkowej polisy ubezpieczeniowej OCP i OCS o zakresie odpowiadającym zakresowi prowadzonej działalności.
Wyjaśnianie rozbieżności i wątpliwość w interpretacji przepisów
Nasza kancelaria prawna LEGALTRANS, od lat współpracująca z firmami transportowymi w całej Polsce, w ramach oferowanych usług zajmuje się organizacją cyklicznych szkoleń TLS dedykowanych dla przewoźników i kierowców.
Podczas spotkań odbywających się w różnych miastach w kraju przybliżamy zainteresowanym najnowsze zmiany w prawie, wyjaśniamy wszelkie rozbieżności i wątpliwości w zakresie interpretowania przepisów, a także zwracamy uwagę na najczęściej występujące w tej branży problemy. Jeżeli zdecydują się Państwo na stałą obsługę prawną naszych specjalistów, regularnie będą otrzymywać od nas również alert prawny z najważniejszymi nowościami.
Serdecznie zachęcamy do kontaktu! W codziennych działaniach dbamy o ochronę interesów naszych klientów oraz zapewnienie im szybkiego, profesjonalnego wsparcia na wypadek nagłych, niespodziewanych zdarzeń.