Transport towarów odbywa się dzisiaj pomiędzy miastami, państwami, a nawet kontynentami. Nie wszystkie produkty są jednak w stanie pokonać tak dalekie dystanse w normalnych warunkach. Jeśli przedmiotem umowy przewozu pozostaje m.in. żywność, wymaga ona zastosowania specjalnego rodzaju transportu – chłodniczego. Przewożenie nabiału, wędlin, czy mrożonek standardowymi ciężarówkami nie jest dozwolone. Przy wyborze przewoźnika należy dlatego zwrócić szczególną uwagę na to, czy jest on w stanie zagwarantować nam adekwatny do rodzaju towaru środek transportu.
W ciągu ostatnich lat mogliśmy zaobserwować dynamiczny rozwój transportu chłodniczego, będący odpowiedzią na rosnące zapotrzebowanie w tym zakresie. W 2015 r. w naszym kraju do transportu chłodniczego wykorzystywano ponad 83 tys. pojazdów. W 2019 r. liczba ta wzrosła do ponad 94 tys., a w 2020 r. do ponad 96 tys.
Czym jest transport chłodniczy?
Transport chłodniczy, jak sama nazwa wskazuje, polega na przewożeniu określonej grupy towarów w odpowiednio niskich temperaturach. W wielu przypadkach podczas transportu chłodniczego konieczne staje się ponadto zapewnienie im odpowiedniej wilgotności powietrza.
Jakie produkty są przewożone w ramach transportu chłodniczego?
Transport chłodniczy ma największe znaczenie w przewozie żywności. Produkty spożywcze, które dla zachowania swojej świeżości i zdatności do spożycia muszą przebywać w niskich temperaturach to przede wszystkim:
- wyroby mięsne, pochodzenia zwierzęcego;
- żywność pochodzenia roślinnego;
- nabiał (masła, jogurty, sery, mleko itp.);
- produkty cukiernicze;
- mrożonki;
- napoje.
Dla przykładu, temperatura przewozu żywności schłodzonej, takiej jak m.in. ryby powinna wynosić +2°C, a dla drobiu +4°C. Jeśli transport dotyczy towarów zamrożonych lub głęboko mrożonych, dla np. ryb musi on wynosić w takim przypadku -18°C, dla lodów -20°C, a dla masła -10°C.
Szczegółowe wytyczne dotyczące m.in. wymagań dla urządzeń chłodniczych i procedur testowych oraz temperatury, w jakich powinno przewozić się określone produkty, zawiera umowa o międzynarodowych przewozach szybko psujących się artykułów żywnościowych i o specjalnych środkach transportu do tych przewozów (ATP). Polska podpisała ją w 1984 r. Regulacje odnoszące się do zasad transportu produktów spożywczych określają także inne dokumenty. Jest to m.in. ustawa o warunkach zdrowotnych żywności i żywienia z 11 maja 2001 r. oraz rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 19 grudnia 2002 r. w sprawie wymagań sanitarnych dotyczących środków transportu żywności, substancji pomagających w przetwarzaniu, dozwolonych substancji dodatkowych i innych składników żywności.
Transport chłodniczy nie jest jednak wykorzystywany tylko i wyłącznie do produktów spożywczych. Specjalnymi środkami transportu w niskich temperaturach są przewożone ponadto:
- lekarstwa i półprodukty farmaceutyczne;
- kosmetyki;
- roślinność;
- ładunki niebezpieczne;
- elektronika.
Jakie pojazdy wykorzystuje transport chłodniczy?
Transportowanie żywności musi odbywać się w specjalnie przystosowanych do tego pojazdach, określanych ogólnie jako pojazdy chłodnicze. Dzielą się one na:
- Izotermiczne – tego typu samochody mają izolowane ściany, drzwi, podłogę i dach. Nie są jednak wyposażone we własny system chłodzenia. Mogą występować jako środki transportu ze zwykłą izolacją termiczną lub wzmocnioną izolacją termiczną.
- Chłodnicze – w odróżnieniu od pojazdów izotermicznych, te środki transportu posiadają nie tylko izolowane wnętrze, ale także własne systemy chłodzenia w postaci agregatu sprężarkowego lub urządzenia absorpcyjnego. Temperatura, jaką można w nich uzyskać to nawet -20°C.
- Lodownie – lodownie to pojazdy izolowane termicznie, które za pomocą źródła chłodu w postaci innej niż agregat są w stanie obniżać temperaturę wewnątrz pustego nadwozia i utrzymywać ją przy średniej zewnętrznej temperaturze +30°C.
Chłodnie transportowe możemy podzielić ponadto na 3 klasy: A, B oraz C. Pojazdy klasy A utrzymują temperaturę na poziomie 0 stopni, B na -10°C, a w pojazdach klasy C temperatura może osiągnąć -20°C.
Innym kryterium podziału pojazdów chłodniczych jest ich konstrukcja. Tutaj największą popularnością cieszą się modele Doppelstock. Posiadają podwójną podłogę i zamontowane szyny, co pozwala na transport towaru na dwóch poziomach. Są przystosowane do przewozu nawet 66 europalet w transporcie międzynarodowym.
Czym jest transport kriogeniczny?
W ramach transportu chłodniczego możemy wyszczególnić także transport kriogeniczny. Korzystają z niego w szczególności szpitale i inne placówki medyczne, firmy farmaceutyczne, czy uniwersytety. Przewóz kriogeniczny polega na transportowaniu w suchym i bakteriostatycznym lodzie:
- organów;
- krwi;
- materiału biologicznego;
- narzędzi chirurgicznych;
- leków.
Co wyróżnia transport chłodniczy?
Jak zostało już wspomniane, transport chłodniczy może odbywać się tylko z wykorzystaniem specjalnych pojazdów, zdolnych do wytworzenia i utrzymania w środku odpowiednio niskiej temperatury. Aby zostać dopuszczone do użytku, samochody te muszą spełnić liczne wymagania oraz pozostać w zgodności z obowiązującymi normami, określonymi przede wszystkim w umowie ATP. To m.in. konieczność wyposażenia ich w systemy monitorujące i zapisujące temperaturę. Niezbędne jest ponadto regularne kontrolowanie i serwisowanie systemów chłodzących. W tym przypadku jakakolwiek usterka w ich działaniu grozi ryzykiem zepsucia się całego przewożonego ładunku.
Pojazdy przeznaczone do przewożenia żywności muszą uzyskać także zatwierdzenie Powiatowego Inspektoratu Sanitarnego oraz Głównego Inspektoratu Weterynaryjnego – jeżeli mają być wykorzystywane przy przewozie mięsa.
Sami kierowcy są natomiast zobowiązani do posiadania ważnej książeczki sanepidowskiej. Ze względu na to, że z reguły przewożą oni produkty o krótkim terminie przydatności do spożycia, nie podlegają pod różne ograniczenia w ruchu, obowiązujące m.in. w czasie weekendów i świąt.
Jeśli nie wiedzą Państwo, jak prawidłowo zorganizować przewóz chłodniczy, na jakie kwestie prawne zwrócić uwagę lub czym kierować się, wybierając przewoźnika – służymy naszą pomocą i wsparciem. Zapraszamy do kontaktu ze specjalistami z firmy LEGALTRANS.