Mimo że w kontekście prowadzenia działalności gospodarczej polegającej na wykonywaniu drogowego przewozu towarów najwięcej mówi się o ubezpieczeniu OCP, czyli ubezpieczeniu odpowiedzialności cywilnej przewoźnika, w obrocie funkcjonuje także ubezpieczenie znane pod nazwą „CARGO”. Pojawia się więc pytanie: ubezpieczenie OCP a CARGO – co je różni? Co obejmuje ubezpieczenie CARGO w transporcie, a co obejmuje ubezpieczenie OCP? Którego z nich potrzebuje Państwa firma transportowa?
Ubezpieczenie OCP – co to?
Ubezpieczenie OCP to ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej przewoźnika drogowego. W związku z tym, że należy ono do ubezpieczeń z grupy „OC”, będących ubezpieczeniami majątkowymi, jego istota polega na tym, że gwarantuje ono jego posiadaczowi – w naszym przypadku przewoźnikowi – dodatkowe zabezpieczenie finansowe na wypadek wyrządzenia przez niego szkody osobie trzeciej (lub jej mieniu), jeśli na mocy obowiązujących przepisów przewoźnik byłby zobowiązany do naprawienia takiej szkody.Należy bowiem pamiętać, że jeśli przewoźnik nie odpowiada za szkodę, wtedy nie będzie przysługiwać odszkodowanie. Można dlatego przyjąć, że ubezpieczenie OCP jest ubezpieczeniem chroniącym w pierwszej kolejności przewoźnika. Dedykuje się je zatem firmom transportowym.
Ubezpieczenie OCP – co obejmuje?
Aby odpowiedzieć na pytanie dotyczące tego, co obejmuje ubezpieczenie OCP, w pierwszej kolejności trzeba ustalić, jak kształtuje się odpowiedzialność przewoźnika na gruncie przepisów krajowych i międzynarodowych. Odpowiedzi należy szukać odpowiednio w art. 65 i następne ustawy Prawo przewozowe oraz art. 17 i następne Konwencji CMR. Zgodnie z ogólną zasadą wyrażoną w tych przepisach odpowiedzialność przewoźnika obejmuje utratę, ubytek lub uszkodzenie przesyłki, do których dojdzie od przyjęcia jej do przewozu, aż do jej wydania, a także opóźnienie w przewozie przesyłki.
W praktyce nie ma jednak żadnego wymogu, by polisa OCP pokrywała się swoim zakresem z zakresem odpowiedzialności przewoźnika wynikającym z przepisów. Powszechną praktyką jest niestety stosowanie pewnych wyłączeń, a nawet dodatkowych klauzul, które mogą ograniczać odpowiedzialność przewoźnika wynikającą z zawartego ubezpieczenia. A to z kolei oznacza, że w razie wystąpienia szkody poszkodowany nie będzie mógł żądać odszkodowania od ubezpieczyciela, a jedynie samego przewoźnika, którego sytuacja finansowa może kształtować się różnie.
Czy ubezpieczenie OCP jest obowiązkowe?
W tym miejscu pojawia się jeszcze jedno, zasadnicze pytanie – czy ubezpieczenie OCP jest obowiązkowe? Skąd w ogóle taka wątpliwość?
Wynika ona z tego, że ubezpieczenie typu „OC” bywa kojarzone z ubezpieczeniem OC posiadacza pojazdów mechanicznych, będącego, jak powszechnie wiadomo, ubezpieczeniem obligatoryjnym. Polisa OCP, która chroni przewoźnika drogowego, ma jednak charakter fakultatywny, co oznacza, że przewoźnik teoretycznie nie musi takiej posiadać. Teoretycznie, ponieważ w rzeczywistości większość kontrahentów wymaga od firm transportowych tego rodzaju zabezpieczenia. Polisa OCP jest postrzegana jako gwarant pewności i bezpieczeństwa wykonywania przewozów drogowych, dlatego też przewoźnicy, którzy jej nie posiadają, mogą być darzeni mniejszym zaufaniem i uznawani za mniej profesjonalnych. Raz jeszcze zwracamy jednak uwagę na to, by nie skupiać się jedynie na samym fakcie posiadania przez przewoźnika polisy OCP, a przede wszystkim patrzeć na zakres takiego ubezpieczenia. To on będzie tutaj kluczowy.
Ubezpieczenie CARGO – co to? Czy jest obowiązkowe?
Czym w takim razie jest ubezpieczenie CARGO? O ile zwykło mówić się, że ubezpieczenie OCP jest ubezpieczeniem chroniącym przewoźnika, o tyle ubezpieczenie CARGO to ubezpieczenie zabezpieczające przewożony ładunek dowolnego rodzaju na wypadek jego uszkodzenia, zniszczenia czy kradzieży w przewozie międzynarodowym i krajowym.
Podobnie jak ubezpieczenie OCP, nie jest ono obowiązkowe, a dobrowolne. Czy w takim razie oznacza to, że nie warto zaprzątać sobie nim głowy? Nie do końca… Ponieważ jak zostało już wspomniane, zakres ubezpieczenia OCP w wielu przypadkach bywa zawężony za pomocą odpowiednich ograniczeń lub klauzul. Same przepisy przewidują dodatkowo sytuacje, w których przewoźnik może uchylić się od ciążącej na nim odpowiedzialności, np. w razie działania siły wyższej albo niewłaściwego opakowania towaru, należącego do obowiązków nadawcy. Pamiętajmy bowiem, że głównym zadaniem ubezpieczenia OCP jest przede wszystkim ochrona samego przewoźnika, a dopiero w drugiej kolejności osób trzecich.
Dodatkowa polisa CARGO stanowi dlatego rekomendowane uzupełnienie w transporcie drogowym, dając pewność, że w razie uszkodzenia towaru kontrahent bez większych problemów uzyska z tego tytułu należne odszkodowanie. Najczęściej wystarczy do tego wykazanie szkody w przesyłce. Podkreślić należy, że ubezpieczenie CARGO pozwala uzyskać zabezpieczenie również w przypadku, gdy do szkody dojdzie przykładowo na skutek pożaru, wichury bądź wypadku drogowego, bez względu na to, czy można mówić tu o winie przewoźnika, czy też nie.
Ubezpieczenie CARGO – dla kogo?
O ile ubezpieczenie OC przewoźnika to ubezpieczenie dedykowane firmom przewozowym, o tyle ubezpieczenie CARGO w transporcie powinno zainteresować w szczególności właściciela towaru, nadawcę przesyłki, firmy spedycyjne, importerów, inaczej mówiąc – zleceniodawców, którzy powierzają ładunek do przewozu.
Ubezpieczenie OC a CARGO przewoźnika – różnice
Podsumowując:
- Ubezpieczenie OC przewoźnika jest ubezpieczeniem gwarantującym ochronę przewoźnikowi, z kolei CARGO koncentruje się na zabezpieczeniu przewożonego towaru.
- Polisa CARGO co do zasady zabezpiecza ładunek w pełnym zakresie, niezależnie od tego, czy przewoźnikowi można przypisać odpowiedzialność za powstałą szkodę.
- Gdy transportowany ładunek dozna szkody, z reguły prościej będzie uzyskać odszkodowanie z polisy CARGO niż OCP.
- Zakres OCP i CARGO czasami bywa tożsamy (co nie jest jednak standardem) – w takim przypadku można zrezygnować z dodatkowej polisy CARGO.
Skuteczne zabezpieczenie interesów w transporcie
Ubezpieczenie OCP i CARGO to bez wątpienia jedne z najważniejszych dokumentów, jakimi powinna legitymować się firma transportowa – mimo iż formalnie nie są one obligatoryjne. Stanowią jednak dodatkowe zabezpieczenie interesów każdej ze stron umowy przewozu, a przy tym wpływają na postrzeganie przedsiębiorstwa przez jego kontrahentów.
Niestety w praktyce ustalenie zakresu tychże polis czasami bywa problematyczne. Jeśli więc nurtują Państwa zagadnienia natury prawnej związane z odpowiedzialnością przewoźnika bądź nie wiedzą, jak najlepiej zabezpieczyć interesy swojej firmy, serdecznie zapraszamy do skorzystania z kompleksowej porady prawnej! Jako kancelaria specjalizująca się w obsłudze prawnej firm transportowych wiemy, do jakich zdarzeń dochodzi najczęściej podczas wykonywania przewozów drogowych, a także, jakie błędy pojawiają się na etapie kształtowania zapisów polisy OCP/CARGO.