Dla przewoźników wykonujących międzynarodowe przewozy drogowe istotne pozostają nie tylko przepisy unijne, czy Konwencja CMR, ale także Umowa europejska dotycząca pracy załóg pojazdów wykonujących międzynarodowe przewozy drogowe, nazywana w skrócie Umową lub Konwencją AETR. W jakich przypadkach znajdzie ona zastosowanie i jakie kwestie reguluje?
Umowa europejska dotycząca pracy załóg pojazdów wykonujących międzynarodowe przewozy drogowe (AETR) została sporządzona 1 lipca 1970 roku w Genewie. Polska ratyfikowała ją w roku 1992, dołączając tym samym do grona kilkudziesięciu państw, które są jej stronami. Nadrzędnym celem, przyświecającym stworzeniu tego rodzaju aktu prawnego, była potrzeba zapewnienia i zwiększenia bezpieczeństwa w ruchu drogowym oraz ujednolicenie i uproszczenie zasad wykonywania międzynarodowych przewozów drogowych.
Kiedy stosuje się Konwencję AETR?
Konwencja AETR znajdzie zastosowanie w wykonywaniu międzynarodowego transportu drogowego rzeczy i osób, który odbywa się poza obszarem Unii Europejskiej i Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz poza obszarem innych państw, będących stronami tejże Konwencji, pojazdami o DMC większej niż 3,5 t.
W Konwencji AETR normowane są kwestie takie jak zasady zatrudniania kierowców uczestniczących w międzynarodowych przewozach drogowych, limity czasu pracy i odpoczynku kierowców wraz z zasadami ich ewidencjonowania, nadzór ze strony przedsiębiorstw transportowych, a także obowiązek instalowania i używania w wykorzystywanych w transporcie pojazdach urządzeń rejestrujących.
Wyłączenia spod Konwencji AETR
Na mocy art. 2 ust. 2 Konwencji AETR jej przepisów nie stosuje się m.in. do:
- pojazdów przeznaczonych do przewozu towarów, których dopuszczalna masa całkowita, łącznie z przyczepami lub naczepami, nie przekracza 3,5 t;
- pojazdów przeznaczonych do przewozu pasażerów, które ze względu na typ konstrukcyjny i wyposażenie nadają się do przewozu najwyżej dziewięciu osób łącznie z kierowcą i są do tego celu przeznaczone;
- pojazdów przeznaczonych do przewozu pasażerów w usługach regularnych, których droga przebiegu nie przekracza 50 km;
- pojazdów, których maksymalna prędkość dopuszczalna nie przekracza 40 kilometrów na godzinę;
- pojazdów przeznaczonych dla lub podlegających kontroli sił zbrojnych, służb obrony cywilnej, pożarniczych i sił odpowiedzialnych za utrzymanie porządku publicznego.
Konwencja AETR a zasady zatrudniania kierowców uczestniczących w przewozach międzynarodowych
Konwencja AETR dopuszcza do wykonywania międzynarodowych przewozów drogowych pod następującymi warunkami:
- posiadania określonego, minimalnego wieku oraz
- posiadania odpowiedniego doświadczenia.
Minimalny wiek w przewozach drogowych rzeczy wynosi albo 18 lat (jeśli transport odbywa się pojazdami o DMC mniejszej lub równej 7,5 t), albo 21 lat (w pozostałych przypadkach). Prowadzenie pojazdów cięższych niż 7,5 t jest jednak możliwe po ukończeniu 18 r.ż., jeżeli zainteresowany posiada świadectwo kwalifikacji zawodowej, stwierdzające ukończenie szkolenia dla kierowców wykonujących przewóz drogowy rzeczy.
W przewozach pasażerskich minimalny wiek kierowców wynosi natomiast 21 lat. Co więcej, przepisy nakładają na nich także dodatkowe wymogi, takie jak wykonywanie przez co najmniej jeden rok działalności kierowcy przydzielonego do przewozów towarowych, pojazdami o DMC ponad 3,5 t, jeżeli ubiegają się oni o stanowisko kierowcy w przewozach pasażerskich na trasach przekraczających 50 km od miejsca normalnej bazy pojazdu.
Konwencja AETR a czas pracy i odpoczynku kierowcy w przewozach drogowych
Przepisy Konwencji AETR stanowią, że dzienny okres prowadzenia pojazdu nie może przekroczyć 9 godzin. Dopuszczają wprawdzie możliwość jego wydłużenia do 10 godzin, jednakże nie więcej niż dwa razy w tygodniu. Tygodniowy czas prowadzenia pojazdu nie może być z kolei dłuższy niż 56 godzin. Konwencji AETR znany jest także całkowity okres prowadzenia pojazdu w okresie dwóch następujących po sobie tygodni, który nie może przekraczać 90 godzin.
Dzienny czas odpoczynku, w ciągu każdego 24-godzinnego okresu, powinien trwać natomiast co najmniej 11 kolejnych godzin. Taki odpoczynek można skrócić do minimum 9 kolejnych godzin, co zostanie wtedy potraktowane jako skrócony dzienny okres odpoczynku. Kierowca może jednak skorzystać najwyżej z trzech skróconych dziennych okresów odpoczynku pomiędzy dwoma tygodniowymi okresami odpoczynku.
Kierowca ma również obowiązek, by odbierać tygodniowe okresy odpoczynku, obejmujące regularne tygodniowe okresy odpoczynku (trwające co najmniej 45 godzin) i skrócone tygodniowe okresy odpoczynku (trwające krócej niż 45 godzin, ale nie mniej niż 24 godziny). Tygodniowy okres odpoczynku powinien rozpocząć się nie później niż po zakończeniu sześciu okresów 24-godzinnych, licząc od końca poprzedniego tygodniowego okresu odpoczynku.
Konwencja AETR a przerwa w jeździe
Kierowca podlegający pod przepisy Konwencji AETR, po każdym okresie prowadzenia pojazdu trwającym cztery i pół godziny, musi skorzystać z przerwy w jeździe wynoszącej co najmniej 45 minut, chyba że rozpoczyna okres odpoczynku. Przerwę tę może też podzielić na dwie części, trwające odpowiednio i we wskazanej kolejności: 15 minut, a następnie 30 minut. Przerw tych nie można traktować jako dziennych okresów odpoczynku.
Konwencja AETR a obowiązki przedsiębiorstw transportowych
Na mocy przepisów Konwencji AETR na przedsiębiorstwach transportowych spoczywa obowiązek organizowania przewozów drogowych oraz wydawania odpowiednich poleceń członkom załogi w taki sposób, by mogli oni przestrzegać obowiązujących ich przepisów. To oni są bowiem odpowiedzialni za naruszenia, których dopuszczają się ich kierowcy, nawet gdy dochodzi do nich na innym terytorium.
Przedsiębiorstwa transportowe mają również obowiązek regularnie kontrolować okresy prowadzenia pojazdu, czas trwania innej pracy oraz okresy odpoczynku, posługując się do tego wszystkimi posiadanymi dokumentami. Gdyby doszło do stwierdzenia na tym polu naruszeń, powinny one zostać niezwłocznie usunięte, wraz z podjęciem odpowiednich kroków, których celem będzie wyeliminowanie takich naruszeń w przyszłości.
Konwencja AETR zakazuje w dodatku przedsiębiorstwom transportowym uzależniania wynagrodzenia kierowców, w tym również premii, od przebytej odległości, czy też ilości przewiezionych rzeczy, jeżeli mogłoby to prowadzić do pogorszenia bezpieczeństwa na drogach i zachęcać do dokonywania naruszeń niniejszej umowy.
Konwencja AETR a unijne rozporządzenie nr 561/2006
Nie sposób nie dostrzec zbieżności, jakie występują pomiędzy omawianą w tym artykule Konwencją AETR a rozporządzeniem unijnym nr 561/2006, czyli drugim z najważniejszych aktów prawnych, zawierającym przepisy odnoszące się do aktywności kierowców zawodowych. Podobieństwa te dotyczą w szczególności sposobu uregulowania dziennych i tygodniowych norm czasu pracy i odpoczynku, a także przysługujących im przerw w jeździe. W rzeczywistości dokumenty te zostały do siebie w znacznym stopniu dostosowane, co miało miejsce w roku 2010 (z pewnymi komplikacjami na terenie Polski).
Art. 2 ust. 3 unijnego rozporządzenia nr 561/2006 doprecyzowuje, w jakich przypadkach rozporządzenie to ustępuje miejsca umowie AETR. Będzie mieć to miejsce, co już sygnalizowaliśmy, w międzynarodowym transporcie drogowym, wykonywanym w części poza obszarami Unii Europejskiej i EOG oraz Szwajcarii, w odniesieniu do: pojazdów zarejestrowanych we Wspólnocie lub w państwach będących stronami AETR – na całej trasie, oraz pojazdów zarejestrowanych w państwie trzecim, niebędącym stroną AETR – tylko w odniesieniu do części trasy znajdującej się na terytorium Wspólnoty lub państw będących stronami AETR.
Jeżeli poszukują Państwo stałego wsparcia prawnego dla swojej firmy transportowej, zapraszamy do nawiązania kontaktu z naszą kancelarią LEGALTRANS!