14 marzec 2023
Trwają prace nad kolejną nowelizacją Kodeksu pracy. Są one związane z koniecznością zaimplementowania do naszego porządku prawnego unijnej dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1152 w sprawie przejrzystych i przewidywalnych warunków pracy w Unii Europejskiej, co miało nastąpić de facto na początku sierpnia ubiegłego roku. W środowisku transportowym podnoszone są jednak głosy, że planowane reformy mogą zaszkodzić polskim firmom przewozowym. Odpowiednie kroki podjął dlatego w tym zakresie Związek Pracodawców „Transport i Logistyka Polska” (TLP).
Mowa dokładnie o projekcie ustawy o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (druk nr 2932), który wpłynął 11 stycznia 2023 r., a 8 lutego 2023 r. został uchwalony przez Sejm i skierowany do Senatu. W projekcie przewidzianych jest kilka rozwiązań, które zdaniem przedstawicieli środowiska transportowego w Polsce, mogą okazać się niekorzystne i szkodliwe dla krajowych przewoźników. Ingerencję w tej sprawie podjął już TLP, kierując do przedstawicieli władz pismo ze wszystkimi istotnymi uwagami, a także propozycjami zmian.
Co dokładnie przewiduje projekt nowej ustawy?
Projekt ustawy przewiduje dodanie do Kodeksu pracy art. 261, który pozbawi pracodawcę możliwości zakazania pracownikowi jednoczesnego pozostawania w stosunku pracy z innym pracodawcą lub jednoczesnego pozostawania w stosunku prawnym będącym podstawą świadczenia pracy innym niż stosunek pracy.
Przepisu tego ma nie stosować się tylko w przypadku określonym w art. 1011 § 1 (zakaz konkurencji wprowadzony odrębną umową) oraz gdy odrębne przepisy będą stanowić inaczej.
Wpływ nowej ustawy na zwiększenie obowiązków pracodawcy
Znacznemu rozszerzeniu ma ulec art. 29 § 3 Kodeksu pracy, wskazujący na obowiązki informacyjne pracodawcy w odniesieniu do pracownika, z którym zawiera on umowę o pracę. W nowym brzmieniu pracodawca, nie później niż w terminie 7 dni od dnia dopuszczenia pracownika do pracy, będzie zobowiązany poinformować go o m.in.:
- obowiązującej dobowej i tygodniowej normie czasu pracy,
- obowiązującym dobowym i tygodniowym wymiarze czasu pracy,
- przysługujących przerwach w pracy,
- przysługującym dobowym i tygodniowym odpoczynku,
- zasadach dotyczących pracy w godzinach nadliczbowych i rekompensaty za nią,
- w przypadku kilku miejsc wykonywania pracy – zasadach dotyczących przemieszczania się między miejscami wykonywania pracy,
- innych niż uzgodnione w umowie o pracę przysługujących pracownikowi składnikach wynagrodzenia oraz świadczeniach pieniężnych lub rzeczowych.
Nie później niż w terminie 30 dni od dnia dopuszczenia pracownika do pracy pracodawca będzie ponadto zobowiązany do poinformowania go o nazwie instytucji zabezpieczenia społecznego, do których wpływają składki na ubezpieczenia społeczne związane ze stosunkiem pracy oraz informacje na temat ochrony związanej z zabezpieczeniem społecznym, zapewnianej przez pracodawcę.
Jakie obowiązki ma pracodawca, który deleguje swoich pracowników?
Nowelizacja wprowadza także zmiany w ustawie z dnia 10 czerwca 2016 r. o delegowaniu pracowników w ramach świadczenia usług. Dodany ma zostać do niej rozdział 5b, odnoszący się do obowiązków pracodawcy delegującego pracownika z terytorium RP.
Projekt nakłada na pracodawcę, który deleguje pracownika z terytorium RP na okres przekraczający 4 kolejne tygodnie, nowy obowiązek w postaci odpowiedniego aktualizowania informacji, o których mowa w art. 29 § 3 i art. 291 § 2 Kodeksu pracy, oraz dodatkowo informowania takiego pracownika w postaci papierowej lub elektronicznej o:
- wynagrodzeniu za pracę przysługującym zgodnie z prawem państwa członkowskiego, na terytorium którego pracownik został delegowany,
- dodatku z tytułu delegowania lub przepisach dotyczących zwrotu wydatków na pokrycie kosztów podróży, wyżywienia i zakwaterowania, w przypadku gdy takie świadczenia przewidują przepisy prawa pracy, postanowienia regulaminów, statutów, układów zbiorowych pracy lub innych porozumień zbiorowych, lub należnościach na pokrycie kosztów związanych z podróżą służbową,
- linku do oficjalnej strony internetowej prowadzonej przez państwo członkowskie, na terytorium którego pracownik został delegowany, zawierającej informacje o warunkach zatrudnienia, które muszą być stosowane do pracowników delegowanych.
Odpowiednie zapisy znalazły się także w samym Kodeksie pracy, w art. 291 § 2–4. Mowa w nim również o m.in.: obowiązku udzielenia informacji o przewidywanym czasie trwania pracy lub zadania służbowego poza granicami kraju, walucie, w której będzie wypłacane pracownikowi wynagrodzenie, zapewnieniu lub braku zapewnienia powrotu pracownika do kraju.
Szkolenia pracownicze na koszt pracodawcy?
Dodany do Kodeksu pracy art. 9413 obciąża pracodawcę kosztami szkoleń pracowniczych niezbędnych do wykonywania określonego rodzaju pracy lub pracy na określonym stanowisku, jeżeli obowiązek pracodawcy przeprowadzenia takich szkoleń dla pracowników wynika z postanowień układu zbiorowego pracy lub innego porozumienia zbiorowego, regulaminu, przepisów prawa, lub umowy o pracę oraz w przypadku szkoleń odbywanych przez pracownika na podstawie polecenia przełożonego. Co więcej, zgodnie z treścią nowego przepisu, szkolenia te powinny odbywać się w miarę możliwości w godzinach pracy pracownika. Czas szkolenia odbywanego poza normalnymi godzinami pracy ma wliczać się natomiast do jego czasu pracy.
Czym może skutkować wprowadzenie nowych regulacji?
W opublikowanym stanowisku TLP podkreślił, że obawy i wątpliwości wynikające z powyższych przepisów są uzasadnione w głównej mierze specyfiką branży transportowej. Szczególnie duże zagrożenie stanowi przepis zabraniający pracodawcy zakazywania pracownikowi jednoczesnego pozostawania w stosunku pracy z innym pracodawcą (lub świadczenia pracy na innej podstawie). Może prowadzić to do sytuacji, w których kierowca, który podjął się dodatkowej pracy, będzie prowadził pojazd w stanie przemęczenia. Dodatkowe zatrudnienie może prowadzić ponadto do pociągania pracodawców do niezawinionej odpowiedzialności w związku z przekroczeniem przez pracownika m.in. norm czasu pracy.
W swoim oświadczeniu TLP wskazuje również na jeszcze jeden problem, tym jednak razem odbiegający już od samych przepisów, a mianowicie krótkie vacatio legis. Nowe przepisy miałyby wejść w życie 21 dni od dnia ich opublikowania. Zważając na konieczność przygotowania się do tych zmian, w tym również pod kątem finansowym, TLP opowiada się za tym, aby nowe regulacje wprowadzono do porządku prawnego od 1 stycznia 2024 r.
Prowadź firmę transportową z kancelarią LEGALTRANS!
Mając na względzie liczne i częste zmiany prawne, jakim musi sprostać każda firma transportowa w kraju, zachęcamy Państwa do skorzystania z usług naszej kancelarii prawnej LEGALTRANS, specjalizującej się w prawie przewozowym. W ramach naszego wsparcia oferujemy stałą obsługę prawną, która gwarantuje naszym klientom najszerszy pakiet korzyści i kompleksową pomoc w zarządzaniu firmą transportową, w tym bieżący dostęp do informacji o wszystkich najważniejszych zmianach przepisów. Zapraszamy serdecznie do kontaktu.