Podatek od środków transportu został uregulowany w ustawie o podatkach i opłatach lokalnych. W szczególności przepisy odnoszące się do podatku od środków transportu to art. 8 i 9 przywołanej ustawy.
Art. 8. Opodatkowaniu podatkiem od środków transportowych podlegają:
1) samochody ciężarowe o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 tony i poniżej 12 ton;
2) samochody ciężarowe o dopuszczalnej masie całkowitej równej lub wyższej niż 12 ton;
3) ciągniki siodłowe i balastowe przystosowane do używania łącznie z naczepą lub przyczepą o dopuszczalnej masie całkowitej zespołu pojazdów od 3,5 tony i poniżej 12 ton;
4) ciągniki siodłowe i balastowe przystosowane do używania łącznie z naczepą lub przyczepą o dopuszczalnej masie całkowitej zespołu pojazdów równej lub wyższej niż 12 ton;
5) przyczepy i naczepy, które łącznie z pojazdem silnikowym posiadają dopuszczalną masę całkowitą od 7 ton i poniżej 12 ton, z wyjątkiem związanych wyłącznie z działalnością rolniczą prowadzoną przez podatnika podatku rolnego;
6) przyczepy i naczepy, które łącznie z pojazdem silnikowym posiadają dopuszczalną masę całkowitą równą lub wyższą niż 12 ton, z wyjątkiem związanych wyłącznie z działalnością rolniczą prowadzoną przez podatnika podatku rolnego;
7) autobusy.
Tymczasem organ właściwy w sprawach podatku, to w myśl art. 9 ust. 7 ww. ustawy organ, na terenie którego znajduje się miejsce zamieszkania lub siedziba podatnika, a w przypadku przedsiębiorstwa wielozakładowego, na terenie którego znajduje się zakład posiadający środki transportu.
Art. 9 ust 7. Organem właściwym w sprawach podatku od środków transportowych jest organ podatkowy, na którego terenie znajduje się miejsce zamieszkania lub siedziba podatnika, a w przypadku przedsiębiorstwa wielozakładowego lub podmiotu, w którego skład wchodzą wydzielone jednostki organizacyjne – organ podatkowy, na terenie którego znajduje się zakład lub jednostka posiadająca środki transportowe podlegające opodatkowaniu. W przypadku współwłasności środka transportowego organem właściwym jest organ podatkowy odpowiedni dla osoby lub jednostki organizacyjnej, która została wpisana jako pierwsza w dowodzie rejestracyjnym pojazdu.
Szczególne znaczenie ma zapis odnoszący się do przedsiębiorstw wielozakładowych lub podmiotów w których skład wchodzą wydzielone jednostki organizacyjne. Z przepisu tego wynika, że przedsiębiorca może opłacać podatek w gminie, w której albo posiada zakład albo posiada inne wydzielone jednostki organizacyjne.
W przypadku przedsiębiorstwa wielozakładowego lub podmiotu, w skład którego wchodzą wydzielone jednostki organizacyjne, organem właściwym miejscowo jest organ, na którego terenie znajduje się zakład lub jednostka posiadająca środki transportowe podlegające opodatkowaniu. Powyższe oznacza, że dla określenia właściwości organu istotny jest fakt posiadania środka transportowego, a nie to, gdzie ma miejsce zamieszkania lub siedzibę jego właściciel. Zatem to od stanu faktycznego (posiadania), a nie prawnego (bycie właścicielem) będzie uzależniona właściwość organu podatkowego w odniesieniu do przedsiębiorstw wielozakładowych. Niezmiernie istotne w aspekcie właściwości miejscowej organu w przypadku przedsiębiorstw wielozakładowych jest sposób, w jaki organ ma ją ustalić w prawidłowy sposób. Podkreślić należy, że pojazd może, ale nie musi, być zarejestrowany na oddział lub zakład.
Dotychczas o właściwości organów podatkowych w tych sprawach decydowało wyłącznie miejsce zamieszkiwania bądź siedziba podatnika, umiejscowione na terenie danej gminy. Obecnie o właściwości organu podatkowego lub podmiotu, w którego skład wchodzą wydzielone jednostki organizacyjne, przesądza teren gminy, na którym znajduje się zakład lub jednostka posiadająca środki transportowe podlegające opodatkowaniu. Okoliczność braku rejestracji pojazdów na wymieniony wyżej zakład lub jednostkę posiadającą środki transportowe nie ma żadnego wpływu na określenie właściwego organu podatkowego. Sam fakt istnienia zakładu lub takiej jednostki oraz „przypisanie” do nich tychże środków transportowych decyduje, iż organem podatkowym właściwym w sprawach podatku od środków transportowych będzie ten organ gminy, na której terenie znajduje się ten zakład lub jednostka.
Autor: Aneta Torchół, radca prawny Kancelarii Transportowej LEGALTRANS