Czy mamy szansę na odzyskanie swoich należności po nieudanej egzekucji komorniczej? Jakie działania powinny zostać podjęte?
Zdarza się, że egzekucja komornicza przeciwko spółce okazuje się bezskuteczna. W takiej sytuacji niejeden wierzyciel zastanawia się, czy ma jeszcze szansę na odzyskanie swojej wierzytelności i zaspokojenie roszczenia.
Ostatnim krokiem, jakiego może się podjąć, jest dochodzenie windykacji należności od członków zarządu spółki z ich majątku własnego.
Kiedy egzekucja komornicza jest bezskuteczna?
Uzyskanie wyroku sądu bądź nakazu zapłaty, a następnie skierowanie sprawy do komornika to dopiero połowa sukcesu. W trakcie egzekucji komorniczej może bowiem okazać się, że odzyskanie długu nie będzie możliwe ze względu na to, że dłużnik nie dysponuje po prostu wystarczającą na pokrycie należności sumą pieniędzy.
W takiej sytuacji postępowanie egzekucyjne kończy się wydaniem przez organ egzekucyjny postanowienia o jego umorzeniu na skutek bezskuteczności egzekucji.
W zależności od indywidualnej sprawy umorzeniu podlegać będzie całość lub część postępowania. Umorzenia nie należy traktować natomiast jako umorzenia długu – odnosi się ono wyłącznie do samego postępowania. Tym samym oznacza to, że dług przez cały czas istnieje!
Postępowanie o bezskuteczność egzekucji
Co więcej, warto zwrócić uwagę na fakt, że postanowienie o bezskuteczności egzekucji może zostać wydane również w innych postępowaniach egzekucyjnych, wszczętych na wniosek pozostałych wierzycieli, którzy dochodzą swoich wierzytelności od wspólnego dłużnika w tym samym czasie. W takiej sytuacji Państwo także zostaną dotknięci jego skutkami.
O bezskuteczności egzekucji będziemy mówić ponadto w pozostałych sytuacjach, w szczególności przy braku informacji o istniejącym majątku spółki wynikającym z zastosowania przepisów art. 913 i następne k.p.c., a także, gdy bezskuteczność zostanie stwierdzona podczas postępowania upadłościowego.
Zakres odpowiedzialności członków zarządu spółki a bezskuteczność egzekucji
Zgodnie z podstawową zasadą wyrażoną w art. 151 § 4 oraz 301 § 5 k.s.h. wspólnicy spółki z o.o. i akcjonariusze spółki akcyjnej nie odpowiadają za zobowiązania tej spółki. Przepisy przewidują jednak od niej wyjątek, który znalazł się w treści art. 299 § 1 k.s.h.
Stanowi on, że jeżeli egzekucja przeciwko spółce z o.o. okaże się bezskuteczna, członkowie zarządu odpowiadają solidarnie za jej zobowiązania. Solidarna odpowiedzialność za zobowiązania spółki oznacza, że każdy z dłużników (członków zarządu) jest zobowiązany uregulować dług w całości.
Do wygaśnięcia odpowiedzialności wszystkich członków zarządu wystarczy zatem, aby tylko jeden z nich zaspokoił roszczenie wierzyciela. Mamy tu do czynienia z odpowiedzialnością subsydiarną, która znajdzie zastosowanie wyłącznie przy bezskuteczności egzekucji oraz względem członków zarządu, którzy piastowali te stanowiska w chwili zaistnienia zobowiązania.
Z tego względu to wierzyciel jest odpowiedzialny za wykazanie tego faktu.
Solidarna odpowiedzialność członków zarządu – orzecznictwo sądowe
W tym miejscu musimy odwołać się także do orzecznictwa sądowego, w którym nie brakuje stanowisk opowiadających się za tym, że uruchomienie odpowiedzialności solidarnej członków zarządu może nastąpić tylko wtedy, gdy bezskuteczność egzekucji będzie dotyczyć całego majątku spółki (m.in. wyrok SN z dnia 20 października 2005 r., sygn. akt II CK 152/05).
Z drugiej jednak strony spotkamy się z licznymi poglądami wskazującymi na odpowiedzialność, o której mowa w art. 299 § 1 k.s.h. również wtedy, gdy bezskuteczność egzekucji zostanie stwierdzona tylko względem części majątku spółki, jeżeli pozostały majątek, nieobjęty postępowaniem egzekucyjnym, wyraźnie nie pozwala na zaspokojenie wierzyciela.
Co ważne, sądy, analizując zaistnienie przesłanek wskazujących na bezskuteczność egzekucji z majątku spółki, mogą skoncentrować się na terminie złożenia przez wierzyciela wniosku o wszczęcie postępowania egzekucyjnego.
Wydanie postanowienia o bezskuteczność egzekucji
W przypadku wykazania nieuzasadnionej zwłoki z jego strony wydanie postanowienia o bezskuteczności egzekucji nie musi być dlatego równoznaczne z możliwością powołania się na odpowiedzialność członków zarządu z art. 299 § 1 k.s.h.
Pamiętajmy, że odpowiedzialność, o której mowa w art. 299 § 1 k.s.h., została umieszczona w części przepisów odnoszących się do spółki z o.o. Przepis ten nie ma natomiast swojego odpowiednika w części poświęconej spółce akcyjnej.
Wskazówką może być w takiej sytuacji art. 21 ust. 3 i następne ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. – Prawo upadłościowe, których treść pozostaje zbliżona do art. 299 § 1 k.s.h.
Wyłączenie odpowiedzialności solidarnej członka zarządu
Kodeks spółek handlowych w art. 299 § 2 k.s.h. przewiduje możliwość uwolnienia się członka zarządu od odpowiedzialności osobistej i solidarnej z § 1. Taka sytuacja będzie mieć miejsce, jeżeli wykaże on, że we właściwym czasie:
- zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub w tym samym czasie wydano postanowienie o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego albo o zatwierdzeniu układu w postępowaniu w przedmiocie zatwierdzenia układu, albo że
- niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości nastąpiło nie z jego winy, albo że
- pomimo niezgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości oraz niewydania postanowienia o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego albo niezatwierdzenia układu w postępowaniu w przedmiocie zatwierdzenia układu wierzyciel nie poniósł szkody.
Skuteczną obroną dłużnika wyłączającą jego solidarną i osobistą odpowiedzialność będzie ponadto wykazanie, że w chwili powstania wierzytelności nie zasiadał on w zarządzie spółki.
LEGALTRANS – profesjonalna pomoc w dochodzeniu należności w transporcie
Dochodzeniu należnych roszczeń towarzyszy najczęściej wiele stresu i nerwów. Jest to czynność czasochłonna, wymagająca bardzo dobrej znajomości prawa oraz doświadczenia w postępowaniu przed sądami.
W innym przypadku wierzyciele są narażeni na dodatkowe rozciągnięcie tego procesu w czasie oraz niespodziewane komplikacje.
Z tego względu branża transportowa, w której problemy z płatnością nie są niestety zjawiskiem rzadkim, regularnie korzysta z usług ekspertów.
Nasza kancelaria prawna LEGALTRANS działająca na rzecz firm przewozowych oferuje swoje wsparcie w windykacji należności sądowych i przedsądowych w transporcie.
Jesteśmy gotowi przejąć Państwa sprawę zarówno na jej początkowym, polubownym etapie, jak i wtedy, gdy konieczne staje się wkroczenie na drogę sądową i egzekucyjną. Zapraszamy do kontaktu z naszym zespołem!