W sytuacji, gdy zagraniczny kontrahent przestanie płacić, wierzyciele nie pozostają bez narzędzi, które pozwalałyby im dochodzić należnych roszczeń i zabezpieczyć swoje interesy. Jednym z nich jest Europejski Tytuł Egzekucyjny (ETE), którego zasady wydawania reguluje rozporządzenie (WE) nr 805/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 21 kwietnia 2004 r. W związku z tym, że polscy przewoźnicy regularnie współpracują z przedsiębiorcami z innych państw europejskich, powinni zdawać sobie oni sprawę z faktu istnienia tego instrumentu oraz wiedzieć, w jakich sytuacjach mogą wystąpić o Europejski Tytuł Egzekucyjny. Rozporządzenie nr 805/2004, ustanawiające Europejski Tytuł Egzekucyjny, jest stosowane w sprawach cywilnych i handlowych, niezależnie od rodzaju sądu lub trybunału, we wszystkich państwach członkowskich Unii Europejskiej, z wyjątkiem Danii i Wielkiej Brytanii. Spod jego przepisów wyłączono natomiast w szczególności sprawy skarbowe, celne, administracyjne, arbitrażowe, upadłościowe i związane z likwidacją niewypłacalnych spółek.
Czym jest Europejski Tytuł Egzekucyjny?
Europejski Tytuł Egzekucyjny jest narzędziem przyznawanym wierzycielom zmuszonym dochodzić swoich roszczeń od kontrahentów zagranicznych z Unii Europejskiej. To rodzaj zaświadczenia wydawanego w związku z:
- uzyskaniem orzeczenia,
- zawarciem ugody sądowej lub
- sporządzeniem dokumentu urzędowego,
Przez „orzeczenie” należy rozumieć każde orzeczenie wydane przez sąd lub trybunał państwa członkowskiego, niezależnie od jego nazwy. Może być to także nakaz, wyrok, decyzja, postanowienie. „Dokumentem urzędowym” jest z kolei w szczególności dokument, który został formalnie sporządzony lub zarejestrowany jako dokument urzędowy i którego autentyczność odnosi się do podpisu i treści dokumentu oraz została stwierdzona przez władzę publiczną lub inną władzę upoważnioną do tego celu przez państwo członkowskie, w którym wydano dany dokument.
Dzięki ETE wierzyciele, którzy uzyskali to zaświadczenie dla jednego z powyższych dokumentów, mogą następnie przeprowadzać egzekucję długu w innych państwach członkowskich Unii Europejskiej, właściwych dla miejsca zamieszkania lub siedziby zagranicznego dłużnika. Nie muszą przy tym uczestniczyć w kolejnych, przewidzianych dla danego kraju postępowaniach odrębnych oraz ubiegać się o stwierdzenie wykonalności w tym kraju, ponieważ, jak wynika z art. 5 rozporządzenia nr 805/2004, orzeczenie, które uzyskało zaświadczenie europejskiego tytułu egzekucyjnego w państwie członkowskim wydania, jest uznawane i wykonywane w pozostałych państwach członkowskich bez konieczności stwierdzenia wykonalności i bez możliwości sprzeciwienia się jego uznaniu. Nie trzeba uzyskiwać tym samym nowej klauzuli wykonalności w państwie wykonania. Organy tego państwa nie są także uprawnione, by badać zasadność wydanego orzeczenia. Do ich obowiązku należy przede wszystkim wyegzekwowanie świadczenia i odzyskanie należności od dłużnika. Przepisy nie wymagają w dodatku, by strona ubiegająca się w jednym państwie członkowskim o wykonanie orzeczenia, które opatrzono ETE w innym państwie członkowskim, musiała składać stosowne zabezpieczenie lub kaucję z tytułu braku posiadania w kraju wykonania miejsca zamieszkania, czy bycia cudzoziemcem.
Kiedy wydaje się Europejski Tytuł Egzekucyjny?
Uzyskanie zaświadczenia ETE odbywa się na wniosek wierzyciela i wymaga spełnienia określonych wymogów.
Należy pamiętać przede wszystkim o tym, że rozpatrywana sprawa musi być sprawą cywilną lub handlową, z uwzględnieniem wyłączeń, o których mowa w art. 2 rozporządzenia nr 805/2004.
ETE wydaje się w dodatku w przypadku roszczeń bezspornych o zapłatę określonej kwoty pieniężnej, która stała się wymagalna lub której termin płatności wskazany jest w wyroku, ugodzie sądowej lub dokumencie urzędowym. Roszczenie uważa się za bezsporne, gdy między innymi dłużnik wyraźnie zgodził się co do niego w drodze uznania lub w drodze ugody zatwierdzonej przez sąd, nigdy nie sprzeciwił się mu w toku postępowania sądowego bądź, jeśli wyraźnie wyraził co do niego zgodę w dokumencie urzędowym.
Ważne jest także, by orzeczenie, ugoda lub dokument urzędowy, które będzie opatrywać się zaświadczeniem Europejskiego Tytułu Egzekucyjnego, były wykonalne w państwie członkowskim pochodzenia (wydania), a więc państwie członkowskim, w którym wydano orzeczenie, zatwierdzono lub zawarto ugodę sądową lub sporządzono bądź zarejestrowano dokument urzędowy oraz, by postępowanie sądowe w państwie członkowskim pochodzenia spełniało określone w przepisach wymogi proceduralne i nie pozostawało w sprzeczności z przepisami dotyczącymi jurysdykcji. Do jednych z kluczowych wymogów proceduralnych należy obowiązek prawidłowego doręczenia dłużnikowi dokumentu wszczynającego postępowanie oraz należyte poinformowanie dłużnika o roszczeniu.
W Polsce ETE nadaje się na podstawie art. 7951 KPC, zgodnie z którego treścią, jeżeli tytuł egzekucyjny w postaci orzeczenia sądu lub ugody zawartej przed sądem lub zatwierdzonej przez sąd spełnia warunki określone w przepisach rozporządzenia nr 805/2004, sąd, który wydał orzeczenie albo przed którym została zawarta ugoda lub który zatwierdził ugodę, na wniosek wierzyciela wydaje zaświadczenie, że stanowią one Europejski Tytuł Egzekucyjny. Opłata za wydanie zaświadczenia Europejskiego Tytułu Egzekucyjnego wynosi 50 zł.
Jak rozpocząć zagraniczną procedurę egzekucyjną na podstawie ETE?
Procedury egzekucyjne dla orzeczeń, ugód i dokumentów urzędowych, zaświadczonych jako Europejski Tytuł Egzekucyjny, podlegają prawu państwa członkowskiego wykonania. Państwem członkowskim wykonania jest państwo członkowskie, w którym żąda się wykonania orzeczenia, ugody sądowej lub dokumentu urzędowego zaświadczonego jako Europejski Tytuł Egzekucyjny, a więc państwo, w którym dłużnik ma swoją siedzibę lub miejsce zamieszkania.
Wierzyciel posiadający Europejski Tytuł Egzekucyjny, aby wszcząć procedurę egzekucyjną, jest zobowiązany wystąpić do właściwych organów egzekucyjnych państwa członkowskiego wykonania oraz przekazać im następujące rodzaje dokumentów:
- odpis orzeczenia spełniający warunki niezbędne do stwierdzenia jego autentyczności,
- odpis zaświadczenia Europejskiego Tytułu Egzekucyjnego spełniający warunki niezbędne do stwierdzenia jego autentyczności oraz
- *transkrypcję zaświadczenia Europejskiego Tytułu Egzekucyjnego lub jego tłumaczenie na język urzędowy państwa członkowskiego wykonania – w razie potrzeby.
Orzeczenie zaświadczone jako Europejski Tytuł Egzekucyjny należy wykonywać na takich samych warunkach jak orzeczenie wydane w państwie członkowskim wykonania.
Czy wykonalność ETE podlega ograniczeniom?
W pewnych przypadkach, o których mowa w art. 21 rozporządzenia nr 805/2004, sąd właściwy w państwie członkowskim wykonania będzie zobligowany odmówić wykonania orzeczenia, któremu nadano Europejski Tytuł Egzekucyjny. Mogą zaistnieć także przesłanki do ograniczenia postępowania egzekucyjnego do środków zabezpieczających lub jego zawieszenia. Rozporządzenie to przyznaje ponadto określone środki ochrony samemu dłużnikowi. Ma on przede wszystkim prawo zakwestionować roszczenie, o czym należy pouczyć go, wraz ze wskazaniem wymagań proceduralnych i terminów, w dokumencie wszczynającym postępowanie. W określonych przypadkach dłużnik może także złożyć wniosek o kontrolę orzeczenia oraz o sprostowanie lub uchylenie ETE.
Windykacja faktur w transporcie od kontrahentów zagranicznych
W razie wystąpienia problemów z rozliczeniami ze strony kontrahentów zagranicznych zapraszamy do skorzystania z pomocy naszej kancelarii transportowej LEGALTRANS. Mamy świadomość, iż w wielu przypadkach wierzyciele nie zdają sobie sprawy z przysługujących im instrumentów prawnych lub też boją się z nich korzystać ze względu na niewystarczającą znajomość przepisów. Jesteśmy dlatego gotowi reprezentować i chronić Państwa interesy zarówno na etapie polubownego rozwiązywania sporu, jak i podczas dochodzenia roszczeń przed sądami krajowymi i zagranicznymi. Skorzystanie z profesjonalnego wsparcia prawnego jest szczególnie istotne w przypadku egzekucji zagranicznej na podstawie Europejskiego Tytułu Egzekucyjnego, ponieważ, jak zostało już wspomniane, będzie odbywać się ona z uwzględnieniem procedur obowiązujących w państwie członkowskim wykonania.