Inspekcja Transportu Drogowego (ITD) jest organem wyspecjalizowanym w kontroli przestrzegania przepisów w zakresie przewozu drogowego wykonywanego pojazdami samochodowymi. Jeżeli podczas kontroli przeprowadzanej przez inspektorów dojdzie do stwierdzenia naruszeń, należy liczyć się z możliwością nałożenia kary finansowej. Decyzje ITD nie są jednak niepodważalne, co oznacza, że przysługuje od nich odwołanie. Jak w takim razie odwołać się od kary nałożonej przez ITD?
Obowiązkiem inspektorów przeprowadzających czynności kontrolne, jest wprowadzenie danych o przeprowadzonej kontroli do centralnej ewidencji naruszeń stwierdzonych w wyniku przeprowadzanych kontroli.
Gdyby podczas kontroli wykryto naruszenia uzasadniające nałożenie kary pieniężnej lub stwierdzono wykroczenia uzasadniające nałożenie grzywny, wtedy też inspektor jest zobligowany do sporządzenia protokołu kontroli, który na dalszym etapie będzie dokumentem o istotnym znaczeniu dowodowym. Wyniki kontroli zawarte w protokole są bowiem podstawą do formułowania wniosków o wszczęcie odpowiedniego postępowania, takiego jak postępowanie administracyjne o cofnięcie uprawnień przewozowych przedsiębiorcy, postępowanie karne lub karno-skarbowe, postępowanie w sprawach o wykroczenia. W razie stwierdzenia naruszeń takie postępowanie jest zatem wszczynane z urzędu.
Protokół kontroli podpisują następnie inspektor i kontrolowany, przy czym kontrolowany może odmówić złożenia podpisu. Fakt ten należy odnotować wraz z podaniem przyczyny odmowy.
Zastrzeżenia do protokołu
Co równie istotne, poza możliwością odmowy złożenia podpisu do protokołu kontroli można wnieść także zastrzeżenia. Przepisy nie precyzują jednak, w jakiej formie i terminie powinno to nastąpić. Należy natomiast bezsprzecznie przyjąć, że w sytuacji, w której kontrolowany nie zgadza się ze stwierdzeniami i wynikami kontroli, powinien skorzystać z tego prawa. Podpisanie protokołu bez zastrzeżeń może na dalszym etapie sprawy, to znaczy podczas toczącego się postępowania, znacząco utrudnić stronie obronę swoich praw i kwestionowanie ustaleń poczynionych przez przeprowadzającego kontrolę inspektora. W rzeczywistości, aby złożyć zastrzeżenia do protokołu, wystarczy wskazać w nim, z czym konkretnie się nie zgadzamy. Takie oświadczenie nie wymaga zachowania żadnej szczególnej formy ani też powoływania się w nim na konkretne przepisy.
Wykrycie naruszeń podstawą do wszczęcia postępowania przez ITD
Jak sygnalizowaliśmy już powyżej, ujęte w protokole wyniki kontroli, w której stwierdzono naruszenia, są wykorzystywane do formułowania wniosków o wszczęcie postępowania. Wszczęcie takiego postępowania następuje z urzędu, na podstawie art. 61 KPA. O wszczęciu postępowania z urzędu lub na żądanie jednej ze stron należy zawiadomić wszystkie osoby będące stronami w sprawie. Strony mogą następnie wnosić na piśmie, za pomocą telefaksu lub ustnie do protokołu, wyjaśnienia, żądania, odwołania, zażalenia. Mogą również wystąpić z żądaniem przeprowadzenia dowodu, jeżeli przedmiotem dowodu jest okoliczność mająca znaczenie dla sprawy.
Tak wszczęte postępowanie jest postępowaniem toczącym się przed organem pierwszej instancji. Decyzję wydaje w tej sprawie Wojewódzki Inspektor Transportu Drogowego (WITD). Decyzje rozstrzygają sprawę co do jej istoty w całości lub w części albo w inny sposób kończą sprawę w danej instancji.
Gdyby jednak postępowanie z jakiejkolwiek przyczyny stało się bezprzedmiotowe w całości albo w części, organ administracji publicznej wydaje decyzję o umorzeniu postępowania odpowiednio w całości albo w części.
Odwołanie od decyzji WITD wydanej w pierwszej instancji
Od decyzji wydanej przez organ pierwszej instancji przysługuje stronie odwołanie, zgodnie z trybem art. 127 KPA. Odwołać można się jednak tylko do jednej instancji, w terminie czternastu dni od dnia doręczenia decyzji stronie (lub od dnia jej ogłoszenia, jeśli decyzja została ogłoszona ustnie). Przed upływem terminu do wniesienia odwołania decyzja nie ulega wykonaniu. Jeżeli powyższy termin nie zostanie dochowany, strona traci możliwość odwołania się od nałożonej kary. Jeżeli natomiast uprawniony wniesie odwołanie w terminie, wykonalność decyzji zostanie wstrzymana.
W praktyce od decyzji wydanej przez Wojewódzkiego Inspektora Transportu Drogowego odwołanie wnosi się do Głównego Inspektora Transportu Drogowego, będącego organem drugiej instancji (GITD), czyli organem wyższego stopnia.
Ważne: Odwołania nie wnosi się jednak bezpośrednio od razu do GITD, ponieważ, zgodnie z treścią art. 129 KPA, odwołanie wnosi się do właściwego organu odwoławczego za pośrednictwem organu, który wydał decyzję, a więc za pośrednictwem WITD. Organ administracji publicznej, który wydał decyzję, jest następnie zobowiązany przesłać odwołanie wraz z aktami sprawy organowi odwoławczemu w terminie siedmiu dni od dnia, w którym je otrzymał.
Odwołanie nie wymaga szczegółowego uzasadnienia. Wystarczy, jeżeli będzie z niego wynikać, że strona nie jest zadowolona z wydanej decyzji.
Postępowanie przed GITD w drugiej instancji
GITD, po otrzymaniu odwołania wraz z aktami od organu pierwszej instancji, przystępuje do rozpoznania sprawy. Postępowanie odwoławcze toczące się przed GITD również kończy się wydaniem decyzji administracyjnej. Na mocy wydanej decyzji organ odwoławczy może:
1) utrzymać w mocy zaskarżoną decyzję albo
2) uchylić zaskarżoną decyzję w całości albo w części i w tym zakresie orzec co do istoty sprawy albo uchylając tę decyzję – umorzyć postępowanie pierwszej instancji w całości albo w części (organ może również, uchylając zaskarżoną decyzję w całości, przekazać sprawę do ponownego rozpatrzenia organowi pierwszej instancji, gdy decyzja ta została wydana z naruszeniem przepisów postępowania, a konieczny do wyjaśnienia zakres sprawy ma istotny wpływ na jej rozstrzygnięcie), albo
3) umorzyć postępowanie odwoławcze.
Nie jest natomiast dopuszczalne, by organ odwoławczy wydał decyzję na niekorzyść strony odwołującej się, chyba że zaskarżona decyzja rażąco narusza prawo lub rażąco narusza interes społeczny.
Decyzja wydana przez GITD w postępowaniu odwoławczym ma charakter ostateczny, jednakże podlega kontroli sądowej.
Odwołanie od decyzji GITD wydanej w drugiej instancji
W sytuacji, w której GITD utrzyma w mocy wydaną przez WITD decyzję o nałożeniu kary pieniężnej, stronie pozostaje zwrócenie się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (WSA), w celu wniesienia skargi. Skargę można wnieść tym samym dopiero po wyczerpaniu środków zaskarżenia, jeżeli służyły one skarżącemu w postępowaniu przed organem właściwym w sprawie.
Z taką skargą powinno wystąpić się w terminie 30 dni od dnia doręczenia decyzji wydanej przez GITD. Podobnie jak w przypadku trybu odwoławczego, również i tutaj nie wnosi się jej bezpośrednio do WSA, a za pośrednictwem GITD, który wydał decyzję w II instancji.
Wniesienie skargi do WSA, w odróżnieniu od postępowań toczących się przed WITD i GITD, wiąże się już dla strony skarżącej z kosztami sądowymi, ponieważ skarga ta podlega opłacie sądowej.
LEGALTRANS – kompleksowe wsparcie prawne
Nasza kancelaria transportowa LEGALTRANS oferuje przewoźnikom drogowym i ich kierowcom profesjonalne wsparcie w razie kontroli drogowej lub w siedzibie przedsiębiorcy, jak również natychmiastową pomoc w sporządzaniu odwołań od decyzji wydanych przez organy kontrolne. Jeżeli chcą Państwo czuć się bezpiecznie i uniknąć wielu stresujących sytuacji, zapraszamy do kontaktu! Dla naszych stałych klientów organizujemy także cykliczne, merytoryczne szkolenia i konferencje, podczas których koncentrujemy się na najważniejszych zagadnieniach i problemach branży transportowej.