Współpraca i konsolidacja są kluczowymi elementami współczesnego świata biznesu. W miarę jak przedsiębiorstwa transportowe rozwijają się i ewoluują, często pojawia się potrzeba łączenia się z innymi firmami. To zjawisko, znane jako fuzje i przejęcia, stanowi strategiczny instrument służący osiągnięciu różnorodnych celów. Od wzmacniania konkurencyjności, przez wykorzystywanie synergii, zmniejszanie kosztów działalności, aż po ekspansję na nowe rynki – łączenie spółek odgrywa istotną rolę w kształtowaniu globalnej gospodarki. Proces ten podlega jednak również określonym zasadom, których zainteresowane podmioty są zobowiązane bezwzględnie przestrzegać.
Łączenie się spółek poprzez przejęcie lub zawiązanie nowej spółki
Mówiąc o łączeniu spółek transportowych, należy rozpocząć przede wszystkim od wskazania podstawowych sposobów dokonywania takich połączeń. W Kodeksie spółek handlowych (KSH) przewidziano dwie dopuszczalne drogi takiego przekształcenia:
- Łączenie poprzez przejęcie – w tym modelu dochodzi do przeniesienia całego majątku spółki przejmowanej na inną spółkę (spółkę przejmującą) za udziały albo akcje, które spółka przejmująca przyznaje wspólnikom spółki przejmowanej. Łączenie poprzez przejęcie nazywane jest inaczej inkorporacją. Czasami można spotkać się także z określaniem tego procesu jako „wchłonięcie” jednej spółki przez drugą. W następstwie inkorporacji przejmowany podmiot przestaje istnieć.
- Łączenie poprzez zawiązanie nowej spółki – na skutek łączenia poprzez zawiązanie nowej spółki dochodzi do zawiązania albo nowej spółki kapitałowej (spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, spółki akcyjnej, prostej spółki akcyjnej) albo nowej spółki komandytowo-akcyjnej, na którą przechodzi majątek wszystkich łączących się spółek za udziały albo akcje nowej spółki. Łączenie poprzez zawiązanie nowej spółki to inaczej fuzja. W wyniku fuzji następuje zatem utworzenie nowego podmiotu, na który przenoszony jest cały majątek uczestniczących w tej transformacji spółek. Na skutek połączenia poprzez zawiązanie nowej spółki łączące się spółki zostają rozwiązane, bez przeprowadzenia postępowania likwidacyjnego, w dniu wykreślenia z rejestru.
Łączeniu się podlegają zarówno spółki kapitałowe, jak i osobowe
Ustawa różnicuje możliwości w zakresie łączenia się spółek, z uwzględnieniem podziału na spółki kapitałowe i spółki osobowe.
Spółki kapitałowe mogą łączyć się zarówno między sobą, jak i ze spółkami osobowymi. W łączeniu spółek kapitałowych z osobowymi spółka osobowa nie może występować jednak jako spółka nowo zawiązana albo przejmująca, z wyłączeniem spółki komandytowo-akcyjnej. Spółki kapitałowe, jak również komandytowo-akcyjne, mogą także połączyć się ze spółką zagraniczną.
Spółki osobowe mają natomiast prawo łączyć się ze sobą tylko pod warunkiem zawiązania spółki kapitałowej lub komandytowo-akcyjnej albo poprzez przejęcie ich przez spółkę komandytowo-akcyjną.
Zabronione jest z kolei łączenie się spółki w likwidacji, która rozpoczęła podział majątku, oraz spółki w upadłości. Wyłączeniu spod łączenia podlegają ponadto spółki cywilne.
Łączenie się spółek następuje w oparciu o przygotowany plan połączenia
Łączenie się spółek jest procesem, mogącym trwać nawet kilka miesięcy. Wynika to z faktu, iż podlega on określonym procedurom postępowania.
Połączenie spółek, czy to kapitałowych, czy osobowych, wymaga w pierwszej kolejności przygotowania planu połączenia w oparciu o pisemne uzgodnienia między łączącymi się podmiotami. W planie tym należy zawrzeć m.in. formę prawną, firmę i siedzibę każdej z łączących się spółek, sposób łączenia, stosunek wymiany udziałów lub akcji spółki przejmowanej bądź spółek łączących się przez zawiązanie nowej spółki na udziały lub akcje spółki przejmującej bądź spółki nowo zawiązanej i wysokość ewentualnych dopłat pieniężnych, chyba że nie dochodzi do takiej wymiany, prawa przyznane przez spółkę przejmującą bądź spółkę nowo zawiązaną wspólnikom oraz osobom szczególnie uprawnionym w spółce przejmowanej bądź w spółkach łączących się przez zawiązanie nowej spółki, oraz dołączyć do niego określone w przepisach załączniki.
Plan połączenia ogłasza się nie później niż na miesiąc przed datą zgromadzenia wspólników lub walnego zgromadzenia, na którym ma zostać podjęta uchwała o połączeniu. Podlega on także zgłoszeniu do sądu rejestrowego łączących się spółek wraz z wnioskiem o wyznaczenie biegłego. Wyznaczenie biegłego w przypadku łączenia się spółek kapitałowych jest niezbędne w celu poddania planu połączenia badaniu w zakresie jego poprawności i rzetelności. Na sporządzenie szczegółowej opinii biegły ma maksymalnie dwa miesiące. Jeżeli jednak wszyscy wspólnicy każdej z łączących się spółek wyrażą na to zgodę, można zrezygnować z badania planu połączenia przez biegłego i jego opiniowania.
Nieco odmienne zasady w zakresie badania planu połączenia obowiązują z kolei podczas łączenia spółek osobowych. W takiej sytuacji plan połączenia poddaje się obowiązkowemu badaniu w zakresie jego poprawności i rzetelności wtedy, gdy spółką przejmującą albo spółką nowo zawiązaną jest spółka akcyjna albo spółka komandytowo-akcyjna. Gdyby jednak w innych przypadkach co najmniej jeden ze wspólników łączących się spółek zażądał przeprowadzenia takiego badania, składając w tym celu pisemny wniosek w terminie maksymalnie 7 dni od dnia powiadomienia go przez zarząd o zamiarze połączenia, wtedy też plan połączenia również będzie wymagać uzyskania opinii biegłego. Poza powyższymi przypadkami, na mocy art. 517 § 2 KSH, przygotowanie planu połączenia spółek osobowych, jeżeli dochodzi do niego poprzez zawiązanie nowej spółki kapitałowej, nie jest natomiast obowiązkowe.
Zarząd z obowiązkiem przygotowania sprawozdania uzasadniającego połączenie
Jednym z podstawowych obowiązków każdego zarządu mających połączyć się spółek kapitałowych jest sporządzenie pisemnego sprawozdania, które będzie uzasadniać to połączenie, w tym uzasadniać jego przesłanki ekonomiczne oraz wskazywać podstawy prawne. Od sporządzenia sprawozdania, podobnie jak w przypadku planu połączenia, można odstąpić, jeżeli wszyscy wspólnicy każdej z łączących się spółek wyrażą stosowną zgodę.
O planowanym połączeniu spółek trzeba zawiadomić wspólników
Planując proces połączenia spółek transportowych, należy pamiętać w dodatku o obowiązku zawiadomienia o tym fakcie wspólników, w sposób przewidziany do zwoływania zgromadzeń wspólników lub walnych zgromadzeń. Takiego zawiadomienia powinno dokonać się dwukrotnie: pierwszy raz nie później niż na miesiąc przed planowanym dniem powzięcia uchwały o połączeniu, natomiast drugi – w odstępie nie krótszym niż dwa tygodnie od daty pierwszego zawiadomienia.
W przypadku łączenia się spółek osobowych również dokonuje się dwukrotnego zawiadomienia. Są nim objęci wspólnicy, którzy nie prowadzą spraw spółki. Obowiązują tu jednak nieco inne terminy. Pierwszego zawiadomienia dokonuje się bowiem nie później niż na sześć tygodni przed planowanym dniem podjęcia uchwały o połączeniu, a drugiego w odstępie nie krótszym niż dwa tygodnie od daty pierwszego zawiadomienia.
Łączenie się spółek wymaga uchwały zgromadzenia wspólników
Do połączenia się spółek kapitałowych i osobowych potrzebna jest uchwała zgromadzenia wspólników lub walnego zgromadzenia każdej z łączących się spółek.
Taką uchwałę w przypadku łączenia się spółek kapitałowych podejmuje się większością ¾ głosów, reprezentujących co najmniej połowę kapitału zakładowego, chyba że umowa lub statut spółki przewidują surowsze warunki. W uchwale tej powinna znaleźć się w dodatku zgoda na plan połączenia, proponowane zmiany umowy albo statutu spółki przejmującej albo na treść umowy lub statutu nowej spółki.
Do połączenia, w którym uczestniczą spółki osobowe, wymaga się także uchwały wszystkich wspólników łączącej się spółki osobowej. Ponadto, gdy w połączeniu uczestniczy spółka komandytowa lub komandytowo-akcyjna, wymagana będzie jednomyślność komplementariuszy oraz uchwała komandytariuszy bądź akcjonariuszy, za którą wypowiedzą się osoby reprezentujące co najmniej ¾ sumy komandytowej bądź kapitału zakładowego, chyba że umowa lub statut przewidują warunki surowsze.
Sukcesja uniwersalna praw i obowiązków skutkiem połączenia się spółek
Na skutek połączenia się spółek, spółka przejmująca albo nowo zawiązana wstępuje, z dniem połączenia, we wszystkie prawa i obowiązki spółki przejmowanej albo spółek łączących się przez zawiązanie nowej spółki. Co więcej, z dniem połączenia na spółkę nowo zawiązaną albo przejmującą przechodzą także co do zasady zezwolenia, koncesje, ulgi, które zostały przyznane spółce przejmowanej albo którejkolwiek ze spółek łączących się przez zawiązanie nowej spółki. Następstwem połączenia się spółek jest w dodatku przyznanie statusu wspólnika spółki przejmującej bądź spółki nowo zawiązanej wszystkim wspólnikom spółki przejmowanej lub spółek łączących się przez zawiązanie nowej spółki.
LEGALTRANS – stałe wsparcie prawne dla firm transportowych
Proces zmierzający do połączenia spółek charakteryzuje się czasochłonnością i wysokim stopniem sformalizowania. Z tego też względu wymaga bardzo starannego przygotowania, w które nierzadko konieczne staje się zaangażowanie dodatkowych specjalistów. Poza przestrzeganiem określonej procedury i skompletowaniem całej wymaganej dokumentacji z pewnością warto również dokładnie przeanalizować skutki, jakie wiążą się z inkorporacją lub fuzją, obejmujące nie tylko sferę prawną, ale i podatkową, czy administracyjną.
Tych z Państwa, którzy przygotowują się do tego procesu, zapraszamy dlatego do skorzystania z fachowej pomocy prawnej oferowanej przez naszą kancelarię transportową LEGALTRANS. Jesteśmy gotowi zapewnić naszym klientom merytoryczne, kompleksowe wsparcie na każdym etapie transformacji spółki kapitałowej lub osobowej wraz z zagwarantowaniem poczucia bezpieczeństwa prawnego i ochrony indywidualnych interesów!