Stawki wynagrodzeń oraz obowiązki administracyjne wprowadzone na gruncie przepisów odnoszących się do płac minimalnych.

 Poniższą publikacją chcemy przybliżyć temat płac minimalnych, oto omówienie najistotniejszych przykładów:

Niemcy.
Republika Federalna Niemiec jako pierwsze państwo europejskie wprowadziła modyfikację przepisów odnoszących się do płac minimalnych w kształcie, który swoim zakresem obejmuje także kierowców świadczących pracę w transporcie międzynarodowym. Przepisy te stanowią  wdrożenie dyrektywy 2014/67/UE oraz 96/71/WE wprowadzającej zasadę, iż warunki zatrudnienia delegowanego nie mogą być mniej korzystne niż te obowiązujące w państwie, do którego pracownik został wysłany. Od samego początku    zakres obowiązywania wskazanych regulacji budzi kontrowersje, a same przepisy zostały zaskarżone do Komisji Europejskiej.
Jednakże na chwilę obecną, na mocy ustawy o płacy minimalnej (Mindestlohgesetz) obowiązującej od dnia 1 stycznia 2015 r., wszyscy zagraniczni operatorzy transportu mają obowiązek dostosowania się do wymogów płacowych oraz administracyjnych.  Wskazane powyżej przepisy, ustanowiły  minimalną stawkę godzinową na poziomie 8,5 euro. Od 1 stycznia 2017 r. jej wysokość została podniesiona do 8,84 euro brutto za godzinę pracy. Będzie ona dalej wzrastała regularnie co dwa lata.
Zasadniczo przepisy  MiLoG mają zastosowanie do wszystkich typów operacji transportowych,  czyli:
– kabotażu,
– przewozów z i do Niemiec,
– tranzytu.
Odnośnie  tranzytu, przepisy zostały w styczniu 2015 r. zawieszone do czasu zakończenia postępowania wyjaśniającego prawidłowość wprowadzonych uregulowań, toczącego się przed Komisją Europejską. Nie ma wyłączeń także ze względu na czas przejazdu na terenie Niemiec (przykładem może być bardzo krótki przejazd: przewiezienia taksówką pasażera ze Słubic do Frankfurtu, który także podlega pod nowe przepisy).

W związku ze stanowiskiem zajętym przez organy administracji niemieckiej, wejście nowych przepisów wiąże się dla pracodawców zajmujących się transportem z obowiązkiem dokonania zgłoszenia wszystkich pracowników mogących być objętymi nowa ustawą. Jest to w zasadzie najważniejszy i podstawowy obowiązek nałożony na polskich przedsiębiorców. Pozostałe dwa obowiązki wynikające z ustawy MiLoG to oprócz wypłaty stosownego wynagrodzenia, spełnienie wymogu ewidencjonowania godzin pracy oraz wymogu przechowywania dokumentacji. Dotychczas zgłoszeń dokonywało się za pomocą faksu jednakże zgodnie z informacjami podawanymi przez stronę niemiecką obowiązek wysyłania formularzy MiLoG poprzez faks zostanie zniesiony całkowicie. Dokładnie do trzydziestego czerwca 2017 roku możliwe jest wysyłanie faksów pod numer wskazanym na formularzu. Natomiast od pierwszego stycznia 2017 roku osoby, które delegują swoich pracowników do Niemiec mają możliwość powiadomienia niemieckich organów za pomocą portalu meldunkowego, który nosi nazwę „Meldeportal-Mindestlohn”. Powiadomienia można składać na stronie internetowej www.zoll.de w rubryce: „Dienste und Datenbanken” lub bezpośrednio na stronie internetowej www.meldeportalmindestlohn.de.
Co istotne poza wyżej wskazanymi wymaganiami, w praktyce jedynym dokumentem, którym powinien się legitymować kierowca jest dokument tożsamości (podstawę prawną tego wymogu stanowi par. 2a ustawy o zwalczaniu nielegalnego zatrudnienia). Pokreślić należy, że wbrew pojawiającym się w różnych źródłach wcześniejszym informacjom nie ma wymogu posiadania przez kierowcę przy sobie kopii umowy o pracę czy kopii wysłanego formularza informacyjnego mobil.
Na przedsiębiorcę nie dopełniającego obowiązków wynikających z nowych przepisów, i w związku z tym wedle prawa niemieckiego popełniającego wykroczenie, może być nałożona kara w wysokości do 500 000 euro. MiLoG przewiduje obowiązek współdziałania pracodawców przy kontroli realizacji obowiązków wynikających z ustawy o płacy minimalnej. Sankcją za brak współdziałania w tym zakresie jest grzywna do 30 000 euro, taka sama kara grozi w przypadku niewłaściwego stosowania się do przepisów ustawy np. pod postacią braku lub błędnego zgłoszenia pracowników do właściwego organu. Odpowiedzialnością obarczono także głównego wykonawcę – przykładowo może to być przedsiębiorca niemiecki, który będzie odpowiedzialny za dopełnienie obowiązków przez swoich podwykonawców.

Francja.
Kolejnym krajem, który wprowadził rozszerzony zakres płac minimalnych jest Francja. 7 kwietnia 2016 roku został wydany dekret nr 2016-418 dotyczący delegowania pracowników w transporcie drogowym na terytorium Francji. Przepisy potocznie zwane Loi Macron weszły w życie 1 lipca 2016 roku. Nowe przepisy mają zastosowanie do kabotażu oraz przewozów dwustronnych, nie dotyczą jedynie przewozów tranzytowych. Oznacza to, że od 1 lipca 2016 roku polskie firmy transportowe muszą wypłacać kierowcom wykonującym transport na terenie Republiki Francuskiej pensję wynoszącą w zależności od konkretnego przypadku od 9,79 do 10,64 euro za godzinę.
Odnośnie  aktualnych obowiązków które powyższe przepisy nakładają na pracodawców to w pierwszej kolejności należy wskazać, iż w dniu 29 lipca 2016 roku francuskie władze wydały Dekret nr 2016-1044,
którego przedmiotem jest transmisja cyfrowa dokonywana za pomocą systemu „SIPSI”, narzędzie to wykorzystywane jest do przekazywania stronie francuskiej zgłoszeń i zaświadczeń o delegowaniu pracowników na terytorium Francji oraz do automatycznego przetwarzania danych osobowych zawartych w tych zgłoszeniach i zaświadczeniach. Wskazany powyżej dekret nakłada na przewoźników obowiązek, zgodnie z którym od 01 stycznia 2017 roku wszyscy pracodawcy delegujący pracowników muszą wypełniać zaświadczenie o delegowaniu w formie elektronicznej przez platformę: https://www.sipsi.travail.gouv.fr/SipsiCasFo/login?service=https%3A%2F%2Fwww.sipsi.travail.gouv.fr%2FSipsiFO
Dokumenty, które w oryginałach powinny znaleźć się w kabinie kierowcy
● Dokument delegowania wygenerowany poprzez portal SIPSI;
● Potwierdzenie wyznaczenia przedstawiciela;
● Umowa o pracę z zapisem dotyczącym francuskiej płacy minimalnej lub ze stosownym aneksem;
● Zaświadczenie o podleganiu ubezpieczeniu społecznemu – dokument ZUS A1.
Ponadto na pracodawcę nałożono obowiązek wyznaczenia przedstawiciela przedsiębiorstwa we Francji. Powołanie przedstawiciela przez zagranicznego przedsiębiorcę dokonuje
się w formie pisemnej, wskazując: imię i nazwisko, datę i miejsce urodzenia, adres we Francji, adres poczty
elektronicznej, albo nazwę spółki, numer telefonu przedstawiciela. Dokument powołania musi zostać przetłumaczony na język francuski. Przedstawiciel musi zostać ustanowiony na co najmniej okres oddelegowania oraz okres 18 miesięcy po jego zakończeniu.
Sankcje karne za naruszenie przepisów francuskiej ustawy dotkną samego przedsiębiorcę (właściciela/zarząd). Karalne karą grzywny przede wszystkim będzie brak zaświadczenia, to że wymagana dokumentacja będzie niekompletna, nieprawidłowa, nieczytelna lub sporządzona w taki sposób, że wskazane w niej informacje będą mogły zostać usunięte. Ustawodawca francuski zaklasyfikował te naruszenia do czwartej klasy, co oznacza, iż zgodnie z art. 113-13 Kodeksu karnego francuskiego, będą one karane grzywną w wysokości 750 euro. Za brak posiadania egzemplarza umowy o pracę przedsiębiorca zapłaci grzywnę stosowną do trzeciej klasy naruszeń, czyli 450 euro. Z tytułu naruszeń stosownych przepisów, przedsiębiorca narażony jest także na nałożenie grzywny administracyjnej. Wysokość grzywny nie może przekroczyć 2.000 euro za naruszenia związane z oddelegowaniem pracowników, a w przypadku ponownych naruszeń – 4.000 euro w ciągu jednego roku od dnia powiadomienia o pierwszej grzywnie. Łączna kwota grzywien nie może przekroczyć 500.000 euro. Przy ustalaniu wysokości grzywny organ administracyjny bierze pod uwagę okoliczności i wagę naruszenia, zachowanie sprawcy naruszenia oraz jego środki i wydatki. Okres przedawnienia grzywny administracyjnej wynosi dwa lata i liczony jest od dnia, w którym naruszenie zostało popełnione.

Austria.
Od 1 stycznia 2017 r. wraz z wejściem w życie ustawy o zapobieganiu dumpingu płacowego i socjalnego – LSD- -BG, firmy transportowe wykonujące transport towarowy i przewóz osób w Austrii są objęte obowiązkiem stosowania płacy minimalnej oraz innymi wymogami związanymi z delegowaniem pracowników. Austriacka ustawa nowelizująca prawo pracy w zakresie umów o pracę (Arbeitsvertragsrechtsanpassungsgesetz), gwarantuje pracownikom delegowanym do pracy w Austrii, obowiązującą w tym kraju płacę minimalną, płatny urlop oraz czas pracy zgodny z umową zbiorową (zbiorowym układem pracy) dla danego zawodu. Pracowników leasingowych dotyczą przepisy, wynikające z ustawy o leasingu pracowników (Arbeitskräfteüberlassungs-gesetz). Przy niewywiązaniu się z istniejących przepisów, stosuje się środki przewidziane w ustawie o zwalczaniu dumpingu płacowego i socjalnego (Lohn- und Sozaildumping-Bekämpfungsgesetz). Konkretna wysokość płacy minimalnej nie jest w Austrii uregulowana ustawowo, lecz wynika z reguły z układu zbiorowego, który należy zastosować dla branży i wykonywanej czynności. Układy zbiorowe podają jedynie stawki miesięczne np:
Robotnicy niewykwalifikowani, kierowcy do 3,5 t: € 1430,71
Kierowcy pojazdów z naczepami: € 1501,64
Kierowcy pojazdów przewożących towary niebezpieczne: € 1536,24
Kierowcy pojazdów z naczepami z ukończoną nauką zawodu: € 1582,95
Kierowcy zaopatrujący stacje benzynowe: € 1619,28
Austriacka płaca minimalna obejmuje:
Kabotaż;
Ruch docelowy do Austrii dla klienta zewnętrznego (załadunek odbywa się poza granicami Austrii, rozładunek ma miejsce na terytorium Austrii);
Firmy nieaustriackie, które dokonują załadunku na terenie Austrii, a rozładunek poza granicami Austrii;
Przepisy te znajdują również zastosowanie do przewozu osób (przewóz okazjonalny, przewóz liniowy, podróże turystyczne).
Następne informacje dotyczą zakresu, który nie obejmuje płacy minimalnej w Austrii. Wynagrodzenie
minimalne nie obowiązuje dla:
Tranzytu;
Przewozu na potrzeby własne
Austriacka płaca minimalna nie ma zastosowania również do wycieczek turystycznych, pod warunkiem, że:
wycieczka rozpoczyna się poza Austrią i miejsce docelowe nie znajduje się w Austrii oraz
żaden turysta nie kończy swojej podróży na terenie Austrii.
Przed wykonaniem pierwszej operacji transportowej na terenie Austrii należy wypełnić i wysłać formularz elektroniczny ZKO 3. Koordynującym organem kontrolnym ds. przestrzegania postanowień zapisów ustawy o zwalczaniu dumpingu płacowego i socjalnego jest Wiedeński Okręgowy Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Kierowca, który jest objęty płacą minimalna w Austrii powinien zostać wyposażony w:
zgłoszenie;
dokumenty potwierdzające objęcie kierowcy ubezpieczeniem społecznym (zaświadczenie A1);
dokumenty płacowe;
w przypadku obywateli państw trzecich-pozwolenie na pracę.
Wszelkie dokumenty można przechowywać w postaci elektronicznej, należy jednak pamiętać, że udostępnienie elektroniczne oznacza, że kierowca ma do dyspozycji dokumenty na urządzeniu elektronicznym, np. na tablecie i w trakcie kontroli przekazuje je do laptopa organu kontrolującego, czyli przesyła się organowi kontrolnemu dokumenty mailem z biura Pracodawcy za granicą, a wgląd do treści na tablecie jest niewystarczający, podobnie jak przekazanie danych na nośniku danych w postaci pendrive’a.

KARY FINANSOWE

Włochy.
Zgodnie z przedstawioną przez stronę włoską interpretacją przepisów tamtejszego prawa, w sektorze transportu drogowego znajdą zastosowanie przepisy Dekretu ustawodawczego nr 136 (art. 1 pkt 4) i będą miały odniesienie do przypadków kabotażu, o których mowa w rozdziale III Rozporządzenia (WE) nr 1072/2009 i Rozdziału V Dekretu (WE) nr 1073/2009.
W związku z powyższym, wykonywanie transportu na terenie Włoch oznacza dodatkowe obowiązki dla pracodawców:
I. Zgłoszenie pracownika.
Od 1 marca 2017 r. zgłoszenia operacji kabotażowych we Włoszech należy dokonywać za pośrednictwem systemu teleinformatycznego Cliclavoro (www.cliclavoro.gov.it). Firma ma na to 24 godziny.
II. Dokumentacja.
Obowiązek zachowania, w formie papierowej lub elektronicznej w języku włoskim, dokumentacji dotyczącej zatrudnienia, zestawienia zarobków, harmonogramów pokazujących początek, koniec i czas trwania codziennej pracy, dokumentacji potwierdzającej wypłatę wynagrodzeń i zaświadczenia związanego z ustawodawstwem dotyczącym ubezpieczenia społecznego (zaświadczenia A1).
III. Wyznaczenie przedstawiciela.
Obowiązek wyznaczenia przedstawiciela mającego swoją siedzibę we Włoszech, odpowiedzialnego za przedstawienie, wysyłanie i odbieranie dokumentów w imieniu delegującego przedsiębiorstwa. Może to być pracownik przedsiębiorstwa przyjmującego, przedsiębiorstwa delegującego, doradca zawodowy lub inny profesjonalista lub osoba zaufana znana przedsiębiorstwu przyjmującemu, pod warunkiem że posiada
adres zamieszkania we Włoszech. Ma to na celu ułatwienie współdziałania organów nadzorczych z firmami
poddawanymi inspekcji. Taka osoba odpowiada również za zgłoszenie ewentualnych sprzeciwów w celu
zapewnienia skuteczności kontroli i sankcji.
IV. Wyznaczenie osoby do kontaktów.
Obowiązek wyznaczenia osoby, również spośród osób pełniących role wymienione powyżej, która będzie działać jako przedstawiciel prawny w celu skontaktowania partnerów społecznych
z dostawcą usług do ewentualnych negocjacji zbiorowych. Taka osoba kontaktowa nie ma obowiązku być obecna na miejscu wykonywania pracy oddelegowanej, ale musi być dostępna w przypadku uzasadnionego wniosku.
Strona włoska podkreśliła, iż dekret nr 136 ma zastosowanie tylko w następujących przypadkach:
a. ponadnarodowej pracy kierowców zatrudnionych przez agencje pracy tymczasowej innego państwa członkowskiego we włoskiej firmie-użytkowniku, na podstawie art. 1, pkt 2 Dekretu ustawodawczego nr 136/2016;
b. zatrudnienie pracowników do prowadzenia przewozów kabotażowych na mocy Rozdziału III Rozporządzenia (WE) nr 1072/2009 i Rozdziału V Rozporządzenia (WE) nr 1073/2009, składających się z pojedynczej trasy transportu międzynarodowego, a następnie wyjazdu pojazdu z Włoch, zgodnie z art. 1 pkt 4 Dekretu nr 136.
W odniesieniu do sektora transportu strona włoska wskazała, że usługi ponadnarodowego transportu drogowego z samym tranzytem przez terytorium Włoch, albo jedynie przejazd, który nie łączy się z załadunkiem/rozładunkiem towarów lub wsiadaniem/wysiadaniem pasażerów, nie stanowią przypadku ponadnarodowego delegowania, a tym samym nie wymagają stosowania Dekretu nr 136/2016 i związanych z nim zobowiązań. Za powód takiej interpretacji podano to, iż w takich przypadkach brakuje warunku ponadnarodowego świadczenia usług dla klienta działającego na terytorium Włoch. Jeśli chodzi o inne przypadki transportu międzynarodowego, którego pochodzenie lub przeznaczenie znajduje się we Włoszech, należy zauważyć, że cechy dostaw dokonywanych przez pracowników mobilnych, którzy często w tym samym transporcie międzynarodowym muszą pracować na terytorium kilku państw członkowskich, nawet na bardzo krótkie okresy, nie uzasadniają nałożenia opłat mających na celu ograniczenie zasady swobody świadczenia usług, natomiast wymagają szczególnie ostrożnej oceny możliwych przypadków objętych zakresem norm analizowanych w niniejszym dokumencie. Tak więc, do czasu wyjaśnienia na poziomie europejskim kwestii definicji jednoznacznych i wspólnych kryteriów do identyfikacji przypadków międzynarodowego transportu wyłączonych z zakresu Dyrektywy dotyczącej delegowania, oraz do czasu ustanowienia różnych wytycznych postępowania w tym zakresie, strona włoska nie uznaje za egzekwowalne spełnienia obowiązków wynikających z art. 10 we wszystkich przypadkach transportu, których miejscem startu lub przeznaczenia są Włochy, a które nie stanowią transportu kabotażowego lub nie wiążą się z ponadnarodowym wymiarem pracy.

Autor: Karolina Wierzchowska, prawnik Kancelarii Transportowej LEGALTRANS