W kontekście Pakietu Mobilności dużo mówi się o przewozach kabotażowych oraz innego rodzaju operacjach transportowych, których rozróżnienie jest kluczowe w celu ustalenia, jakie regulacje znajdą zastosowanie do konkretnego przewozu. Od dnia 21 lutego 2022 roku w życie mają wejść kolejne zmiany przewidziane w tym dokumencie. Część z nich obejmie także transport kombinowany realizowany na odcinku drogowym, do którego od tego dnia będziemy mogli stosować przepisy dotyczące kabotażu.
Kiedy mówimy o transporcie kombinowanym?
W niektórych przypadkach ograniczenie się wyłącznie do drogowego przewozu towarów nie zawsze okazuje się możliwe lub wystarczające. Gdy zachodzi potrzeba, aby na pewnym fragmencie zaplanowanej trasy pokonać również na przykład odcinek wodny, w takich sytuacjach będziemy mówić już o transporcie kombinowanym.
Istotą transportu kombinowanego jest wykorzystywanie kilku gałęzi transportu, niezbędnych w celu przewozu ładunku z punktu A do punktu B. Regulacje dotyczące transportu kombinowanego zostały zawarte w dyrektywie 92/106/EWG. Szczegółową definicję tego rodzaju przewozów znajdziemy natomiast w art. 4 pkt 13 ustawy o transporcie drogowym z dnia 6 września 2001 roku.
Aby móc zaklasyfikować dany przewóz jako „kombinowany”, nie jest wystarczające powołanie się wyłącznie na kilka różnych środków transportu wykorzystanych w takim przewozie.
Odcinek przewozu początkowego lub końcowego oznacza natomiast przewóz:
- pomiędzy punktem, gdzie rzeczy są załadowane i najbliższą odpowiednią kolejową stacją załadunkową dla odcinka początkowego oraz pomiędzy najbliższą odpowiednią kolejową stacją wyładunkową a punktem, gdzie rzeczy są wyładowane dla końcowego odcinka lub
- wewnątrz promienia nieprzekraczającego 150 km w linii prostej ze śródlądowego lub morskiego portu załadunku/wyładunku
Co charakteryzuje przewozy kabotażowe?
Z kabotażem mamy do czynienia wtedy, gdy transport towarów jest wykonywany między dwoma punktami w obrębie jednego państwa przez pojazd zarejestrowany w innym kraju. Przepisy dotyczące kabotażu znajdą dlatego zastosowanie do przykładowo kierowcy z Polski, który przewozi ładunek z Berlina do Lipska (Niemcy). Przy przewozach kabotażowych wykorzystuje się tylko jeden, ten sam środek transportu na całej trasie.
Warunki dotyczące przewozów kabotażowych określono w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1072/2009 z dnia 21 października 2009 r. w rozdziale III, art. 8-10. Zgodnie z treścią tych przepisów:
- Do wykonywania przewozów kabotażowych uprawniony jest każdy przewoźnik zarobkowego drogowego przewozu rzeczy posiadający licencję wspólnotową, którego kierowca, jeśli jest obywatelem państwa trzeciego, posiada świadectwo kierowcy.
- Kabotaż wykonuje się po przewozie międzynarodowym. Oznacza to, że zanim kierowca rozpocznie transport kabotażowy, powinien wjechać do danego kraju z pełnym załadunkiem, co ma ograniczać puste przebiegi.
- Kabotaż wykonuje się tym samym pojazdem, który został wykorzystany do przewozu międzynarodowego.
- Kabotaż można rozpocząć nawet po częściowym rozładunku przywiezionego towaru.
Kabotaż i transport kombinowany od 21 lutego 2022 roku – jakie zmiany przewiduje Pakiet Mobilności?
Pierwsza zmiana zasad dotyczących kabotażu, nastąpi już 21 lutego 2022 roku, wprowadzi obowiązkową przerwę pomiędzy operacjami kabotażowymi (tzw. cooling – off). Do art. 8 rozporządzenia nr 1072/2009 dodany zostanie ust. 2a, zgodnie z którego treścią „przewoźnicy nie mogą wykonywać przewozów kabotażowych tym samym pojazdem lub w przypadku zespołu pojazdów, pojazdem silnikowym tego samego pojazdu w tym samym państwie członkowskim przez cztery dni od zakończenia przewozu kabotażowego w tym państwie członkowskim”.
Po zakończeniu dozwolonych przewozów kabotażowych w danym państwie kierowcy, aby wykonać kolejne przewozy kabotażowe, będą musieli odczekać co najmniej 4 dni od ostatniej operacji oraz wykonać transport międzynarodowy.
Pakiet Mobilności przewiduje ponadto zmiany dla przewozów kombinowanych. Obecnie art. 4 dyrektywy 92/106/EWG wskazuje na tzw. wyłączenie dotyczące kabotażu, które odnosi się do wszystkich przewoźników mających siedzibę w UE i spełniających warunki dostępu do rynku transportu towarów między państwami członkowskimi. Na mocy tego wyłączenia mają oni prawo do wykonania przewozu na odcinku drogowym w ramach operacji transportu kombinowanego, bez względu na to, czy ten odcinek drogowy obejmuje przekroczenie granicy. Tego typu przewozy mogą zatem zahaczać o terytorium innego państwa lub nie. Przepis nie wskazuje ponadto liczby, limitu takich operacji.
Od 21 lutego 2022 roku w wyniku zmian zaplanowanych w Pakiecie Mobilności, możliwe stanie się stosowanie przepisów dotyczących kabotażu do przewozów kombinowanych w części drogowej. Na takie odstępstwo pozwoli dodany do art. 10 rozporządzenia nr 1072/2009 ust. 7 o następującej treści:
„[…] w drodze odstępstwa od art. 4 dyrektywy 92/106/EWG, państwa członkowskie mogą – jeżeli jest to konieczne do uniknięcia nadużywania tego ostatniego przepisu poprzez świadczenie nieograniczonych i ciągłych usług obejmujących początkowe lub końcowe odcinki drogowe w przyjmującym państwie członkowskim, stanowiące część operacji transportu kombinowanego między państwami członkowskimi – przewidzieć, że art. 8 niniejszego rozporządzenia ma zastosowanie do przewoźników podczas wykonywania przez nich w tym państwie członkowskim takich początkowych lub końcowych odcinków drogowego przewozu rzeczy. W odniesieniu do takich odcinków drogowego przewozu rzeczy państwa członkowskie mogą przewidzieć okres dłuższy niż siedmiodniowy okres przewidziany w art. 8 ust. 2 niniejszego rozporządzenia i mogą przewidzieć okres krótszy niż czterodniowy okres przewidziany w art. 8 ust. 2a niniejszego rozporządzenia”.
Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej odnośnie kabotażu lub szukasz odpowiedzi na nurtujące Cię pytania z zakresu prawa transportowego, skontaktuj się z Kancelarią Transportową Legaltrans.