Uzyskanie zezwolenia na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego lub licencji transportowej wcale nie oznacza dla legitymującego się takimi dokumentami przysłowiowego „świętego spokoju”. Niejednokrotnie sygnalizowaliśmy w naszych publikacjach, że wymogi, jakie przepisy stawiają przed przewoźnikami chcącymi zalegalizować swoją działalność transportową, trzeba spełniać nie tylko w chwili ubiegania się o zezwolenie lub licencję, ale również w przyszłości.
Komu wydawane jest zezwolenie na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego?
Zezwolenie na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego, będące dokumentem niezbędnym do wykonywania działalności transportowej w kraju, wydaje się przedsiębiorcy, który posiada w Polsce stałą i rzeczywistą siedzibę, odpowiednią zdolność finansową i wymagane kompetencje zawodowe, a w dodatku cieszy się dobrą reputacją. Organem właściwym, do którego występuje się z wnioskiem, jest starosta, a jeżeli przedsiębiorca wnioskuje jednocześnie o zezwolenie i licencję wspólnotową na wykonywanie przewozów międzynarodowych – GITD. Odpowiednie licencje są potrzebne również do podjęcia i wykonywania krajowego transportu drogowego w zakresie przewozu osób (samochodem osobowym, taksówką, pojazdem samochodowym przeznaczonym do przewozu powyżej 7 i nie więcej niż 9 osób łącznie z kierowcą) oraz pośrednictwa przy przewozie osób lub rzeczy. Także i w tych przypadkach przepisy stawiają przed ubiegającymi się o nie przedsiębiorcami określone wymogi oraz, w zależności od rodzaju wniosku, ustanawiają za organy właściwe do załatwienia sprawy starostę lub GITD (z wyjątkiem licencji taksówkarskich).
Warunki i wymagania określone w zezwoleniach transportowych podlegają weryfikacji i kontroli
Zezwolenia i licencje obowiązujące w transporcie nie są dane przewoźnikom raz na zawsze. Jeśli na etapie ubiegania się o nie wykazali oni, że spełniają określone wymogi, teraz są zobowiązani do tego, aby utrzymać taki stan przez cały okres ważności tych dokumentów.
Zgodnie bowiem z treścią art. 83 ust. 1 u.t.d. organ, który wydał zezwolenie na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego lub licencję, może nałożyć na przewoźnika drogowego obowiązek przedstawienia w oznaczonym terminie informacji i dokumentów potwierdzających, że spełnia on wymagania ustawowe i warunki określone w tych dokumentach. Użyte w tym przepisie wyrażenie „może” oznacza jednak, że wystąpienie z takim żądaniem nie jest obligatoryjne, a zależy jedynie od uznania właściwego organu.
Co więcej, organy udzielające zezwoleń i licencji transportowych, na mocy art. 84 ust. 1 u.t.d., są także uprawnione do kontroli przedsiębiorcy w zakresie spełniania wymogów będących podstawą do wydania tych dokumentów. Taką kontrolę przeprowadza się co najmniej raz na 5 lat.
Jakie dokumenty przewoźnik jest zobowiązany przedstawiać na żądanie właściwych organów?
Zakres danych i informacji, które przewoźnik jest zobowiązany przedstawiać na żądanie właściwych organów uprawnionych do wydawania zezwoleń i licencji, a także sposoby i terminy ich przekazywania, zostały określone w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury i Rozwoju z dnia 8 września 2014 r. w sprawie danych i informacji, które przewoźnik drogowy jest obowiązany przekazywać do organu w związku z prowadzoną działalnością w zakresie przewozu drogowego.
Przewoźnik może zostać zobligowany w szczególności do przedstawienia danych w zakresie:
- daty rozpoczęcia lub zaprzestania wykonywania działalności gospodarczej w zakresie transportu drogowego objętego zezwoleniem na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego lub licencją,
- nazwisk i imion oraz stanowisk osób zarządzających transportem drogowym, które legitymują się certyfikatem kompetencji zawodowych lub nazwisk i imion osób uprawnionych do wykonywania zadań zarządzającego transportem,
- dokumentów lub kopii dokumentów, o których mowa w art. 7a ust. 3 i 4 oraz art. 8 ust. 3 pkt 1-3, pkt 5 i 6 u.t.d., zawierających dane potwierdzające, że spełnia on wymagania, o których mowa w art. 5 ust. 2, art. 5a ust. 2, art. 5c ust. 1-3 oraz art. 6 ust. 1 u.t.d.
Dane i informacje dotyczące daty rozpoczęcia i zaprzestania wykonywania transportu drogowego oraz osób zarządzających transportem przewoźnik drogowy ma obowiązek przekazać na piśmie, w terminie dwóch tygodni od dnia doręczenia żądania organu. Pozostałe dokumenty przedstawia z kolei w terminie wskazanym w żądaniu organu, nie krótszym niż trzy tygodnie od dnia doręczenia tego żądania. Na wniosek przewoźnika drogowego, uzasadniony ważnymi powodami, powyższe terminy mogą zostać przedłużone.
Ponadto, na żądanie organów, które udzieliły zezwolenia na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego lub licencji, jak również na żądanie ministra właściwego do spraw transportu, przewoźnik może zostać zobowiązany do przedstawienia dodatkowych danych i informacji, dotyczących: stosowanych cen i taryf oraz liczby przewiezionych osób lub masy przewiezionych rzeczy z podziałem na rodzaje przewozów, w określonym przez organ przedziale czasowym (kwartał, półrocze, rok) roku poprzedzającego datę wystawienia żądania. Przekazanie tych danych powinno nastąpić na piśmie, w terminie dwóch tygodni od dnia doręczenia żądania, chyba że organ wskazał w żądaniu inny termin przekazania danych i informacji, nie krótszy niż 7 dni od dnia doręczenia żądania.
Zasady przeprowadzania kontroli w zakresie spełniania wymogów niezbędnych do wydania zezwoleń i licencji transportowych
Poza zobligowaniem do przekazywania określonego rodzaju informacji i danych przewoźnik, co sygnalizowaliśmy już wcześniej, może zostać również objęty kontrolą przeprowadzaną przez organy udzielające zezwolenia na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego lub licencji, w zakresie spełniania wymogów będących podstawą do wydania tych dokumentów. W drodze porozumienia organy te mogą jednak powierzyć czynności kontrolne organom administracji publicznej.
Do podjęcia się kontroli przedsiębiorcy, ze strony organów wymagane jest okazanie legitymacji służbowej oraz doręczenie upoważnienia do przeprowadzenia takiej kontroli. Upoważnienie powinno zawierać wskazanie podstawy prawnej, oznaczenie organu kontroli, datę i miejsce wystawienia, imię i nazwisko inspektora upoważnionego do przeprowadzenia kontroli oraz numer jego legitymacji służbowej, firmę przedsiębiorcy objętego kontrolą, określenie zakresu przedmiotowego kontroli, datę rozpoczęcia i przewidywany termin zakończenia kontroli, podpis osoby udzielającej upoważnienia oraz pouczenie o prawach i obowiązkach kontrolowanego.
Czynności kontrolne należy przeprowadzać w obecności przedsiębiorcy lub osoby przez niego wyznaczonej.
Osoby upoważnione do przeprowadzania kontroli mają w szczególności prawo do:
- żądania od przedsiębiorcy i jego pracowników pisemnych lub ustnych wyjaśnień, okazania dokumentów i innych nośników informacji oraz udostępnienia wszelkich danych mających związek z przedmiotem kontroli,
- wstępu na teren przedsiębiorcy, w tym do pomieszczeń, gdzie prowadzi on działalność gospodarczą, w dniach i godzinach, w których jest lub powinna być wykonywana ta działalność, oraz wstępu do pojazdów użytkowanych przez przedsiębiorcę.
Niespełnianie wymagań określonych w zezwoleniu lub licencji przesłanką do ich cofnięcia
Niespełnianie przez posiadacza licencji na przewozy krajowe osób lub pośrednictwa przy przewozie osób i rzeczy wymagań uprawniających do wykonywania działalności gospodarczej w zakresie transportu drogowego skutkuje cofnięciem wydanego dokumentu, co wynika z art. 15 ust. 1 pkt 2 lit. a) u.t.d. Wcześniej jednak takie cofnięcie musi zostać poprzedzone ostrzeżeniem przewoźnika, że w razie ponownego stwierdzenia naruszenia tych przepisów wszczyna się postępowanie w sprawie cofnięcia licencji. W praktyce zatem określone naruszenie, aby wiązało się z ostatecznym cofnięciem licencji z powodu niespełniania wymaganych warunków, powinno zostać stwierdzone dwukrotnie (chyba że przedsiębiorca przestał cieszyć się dobrą reputacją). Cofnięcie licencji może (a więc nie musi) nastąpić również w związku z nieprzekazaniem w wyznaczonym terminie informacji i dokumentów, o których mowa w analizowanym powyżej art. 83 u.t.d.
Podobne konsekwencje przepisy przewidują w odniesieniu do niespełniania wymogów niezbędnych do legitymowania się zezwoleniem na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego. Zgodnie z art. 13 ust. 1 rozporządzenia (WE) nr 1071/2009, jeżeli właściwy organ stwierdzi, że istnieje ryzyko, że przedsiębiorca nie spełnia już przewidzianych warunków, ma obowiązek poinformować go o tym. W sytuacji, gdy co najmniej jeden z tych wymogów nie jest już spełniany, zanim dojdzie do cofnięcia zezwolenia, właściwy organ może określić odpowiedni termin na uregulowanie tej sytuacji przez przedsiębiorstwo.
Jak prowadzić sprawy firmy transportowej?
Mając na względzie ogrom przepisów, jakim podlegają przewoźnicy wykonujący przewozy drogowe w kraju i za granicą, coraz to więcej firm transportowych decyduje się dzisiaj na stałą pomoc i obsługę prawną. Jeżeli chcą zyskać Państwo poczucie bezpieczeństwa na tym polu i nie patrzeć z niepokojem na kolejne, wprowadzane zmiany, serdecznie zachęcamy do skontaktowania się z naszą kancelarią LEGALTRANS. Nasza oferta pozostaje ukierunkowana na kompleksową obsługę przedsiębiorstw transportowych, które otrzymują profesjonalne wsparcie jednych z najlepszych ekspertów na rynku!