Pracownicze plany kapitałowe – PPK
Do polskiego porządku prawnego wprowadzono nowy system długoterminowego gromadzenia oszczędności. Został on skierowany do zatrudnionych, a jego celem jest zwiększenie bezpieczeństwa finansowego osób po 60. roku życia. W dniu 1 stycznia 2019 roku weszła w życie ustawa o pracowniczych planach kapitałowych. Zgodnie z jej treścią przystępowanie do PPK będzie się odbywać etapami.
- 1 lipca 2019 roku obowiązkami wynikającymi z PPK zostali objęci pracodawcy zatrudniający powyżej 250 osób według stanu na dzień 31 grudnia 2018 roku.
- 1 stycznia 2020 roku przepisami ustawy zostaną objęci pracodawcy zatrudniający co najmniej 50 osób według stanu na dzień 30 czerwca 2019 roku.
- 1 lipca 2020 roku przepisy wejdą w życie w stosunku do pracodawców zatrudniających co najmniej 20 osób według stanu na dzień 31 grudnia 2019 roku.
- 1 stycznia 2021 roku do PPK przystąpią pozostałe podmioty oraz jednostki sektora finansów publicznych.
Stopniowo przebiegać będzie także wdrażanie PPK u wymienionych wyżej pracodawców. Obowiązują ich poniższe terminy na zawarcie umowy z instytucją finansową o zarządzanie PPK i zawarcie na rzecz zatrudnionych umowy o prowadzenie PPK.
Maksymalne terminy wdrożenia
- Pracodawcy zatrudniający co najmniej 250 osób mają czas do 25 października 2019 roku na zawarcie umowy zarządzania i do 12 listopada 2019 roku na zawarcie umowy o prowadzenie.
- Pracodawcy zatrudniający co najmniej 50 osób mają czas do 24 kwietnia 2020 roku na zawarcie umowy zarządzania i do 11 maja 2020 roku na zawarcie umowy o prowadzenie.
- Pracodawcy zatrudniający co najmniej 20 osób mają czas do 27 października 2020 roku na zawarcie umowy zarządzania i do 10 listopada 2020 roku na zawarcie umowy o prowadzenie.
- Pozostałe podmioty z wyjątkiem sektora finansów publicznych mają czas do 23 kwietnia 2021 roku na zawarcie umowy zarządzania i do 10 maja 2021 roku na zawarcie umowy o prowadzenie.
Zgodnie z założeniami ustawy, oszczędzanie w programie PPK dla zatrudnionych ma być dobrowolne. Choć ich przystąpienie do systemu z reguły nastąpi automatycznie, to będą oni uprawnieni do złożenia oświadczenia o rezygnacji z dokonywania wpłat. Podmiot zatrudniający będzie zawierał umowę o prowadzenie PPK w imieniu i na rzecz osoby zatrudnionej po upływie trzeciego miesiąca zatrudnienia w podmiocie zatrudniającym, nie później niż do 10 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym upłynął termin 3 miesięcy zatrudnienia, chyba że osoba zatrudniona zadeklaruje przed upływem tego terminu niedokonywanie wpłat do PPK. Co do zasady podmiot zatrudniający będzie zawierał umowę o prowadzenie PPK w imieniu i na rzecz osoby zatrudnionej, która ukończyła 55. rok życia i nie ukończyła 70. roku życia, na jej wniosek.
Głównym założeniem programu, mającym skłonić zatrudnionych do oszczędzania jest jego współfinansowanie przez trzy podmioty. Oprócz osoby zatrudnionej, składki do niego będą wpłacane przez pracodawcę i państwo. Podstawowa wpłata dokonywana przez zatrudnionego ma wynosić 2% jego wynagrodzenia z zastrzeżeniem jej obniżenia do nie mniej niż 0,5%, w przypadku gdy wynagrodzenie zatrudnionego osiągane z różnych źródeł w danym miesiącu nie przekroczy kwoty odpowiadającej 1,2-krotności minimalnego wynagrodzenia. Zatrudniony będzie mógł zadeklarować wpłatę dodatkową w wysokości do 2% wynagrodzenia. Pracodawca natomiast będzie dokonywał wpłaty w wysokości 1,5% wynagrodzenia. W umowie o zarządzanie PPK można jednak zadeklarować dokonywanie wpłaty dodatkowej w wysokości do 2,5% wynagrodzenia. Państwo z kolei wpłaci kwotę powitalną w wysokości 250 zł oraz dopłaci do rachunku uczestnika kwotę 240 zł w skali roku.
Co do zasady osoba oszczędzająca będzie mogła rozpocząć wypłatę środków z PPK po osiągnięciu 60. roku życia. Jednorazowa wypłata wyniesie 25% zgromadzonych środków, a pozostała część zostanie rozłożona na raty płatne przez co najmniej 10 lat. Na wniosek uprawnionego możliwa będzie zamiana wypłaty jednorazowej w wysokości 25% na wypłaty ratalne. Przepisy przewidują możliwość wypłaty części zgromadzonych środków wcześniej, w trudnych sytuacjach życiowych. Uczestnik PPK będzie mógł również jednorazowo dokonać wypłaty do 100% wartości środków zgromadzonych na jego rachunku PPK w celu pokrycia wkładu własnego do kredytu na zakup, budowę bądź remont domu lub mieszkania. W takim przypadku będzie miał obowiązek ich zwrotu w wartości nominalnej w ciągu 15 lat. W razie śmierci uczestnika PPK, zgromadzone przez niego środki podlegają dziedziczeniu.
W ustawie przewidziano też możliwość wycofania środków z PPK przed ukończeniem przez uczestnika 60. roku życia. Taka decyzja musi być potwierdzona jego wnioskiem i wiąże się z utratą części zgromadzonej kwoty. Zostanie ona pomniejszona o dopłaty wniesione przez państwo. Ponadto 30% wpłat pracodawcy zostanie przekazane do ZUS, a od pozostałej kwoty zostanie odprowadzony podatek.
Autor: Piotr Zaszczudłowicz