Karta kierowcy, a więc karta do tachografu, która identyfikuje kierowcę i umożliwia gromadzenie danych dotyczących podejmowanych przez niego czynności, stanowi bez wątpienia jeden z najważniejszych dokumentów funkcjonujących w transporcie. Jeżeli z różnych względów prawidłowe użytkowanie karty kierowcy stanie się niemożliwe lub kierowca utraci do niej dostęp, w takiej sytuacji konieczne będzie sięgnięcie do odpowiednich przepisów, które wskażą nam, jak należy postępować.
Odpowiedzi na pytanie dotyczące tego, co zrobić w razie wystąpienia problemów z kartą kierowcy, udziela nam rozporządzenie nr 165/2014. W rozporządzeniu tym wyodrębniono następujące rodzaje nieprawidłowości, jakie mogą pojawić się w związku z użytkowaniem tego dokumentu:
- uszkodzenie karty kierowcy,
- wadliwe działanie karty kierowcy,
- kradzież karty kierowcy,
- zagubienie karty kierowcy.
Jak postępować, gdy doszło do uszkodzenia karty kierowcy?
Na wstępie należy wyraźnie zaznaczyć, że istnieje zakaz posługiwania się kartą, która uległa uszkodzeniu (jak również kartą, której okres ważności upłynął), co zostało wyrażone wprost w art. 27 ust. 2 zdanie drugie rozporządzenia nr 165/2014.
Uszkodzone lub wadliwie działające karty kierowcy podlegają zwrotowi. Kierowca jest również w takiej sytuacji zobowiązany, by wystąpić w terminie 7 dni kalendarzowych o kartę zastępczą, do właściwego organu w państwie członkowskim swojego normalnego miejsca zamieszkania. W Polsce organem uprawnionym do wydawania kart kierowcy i kart zastępczych jest Polska Wytwórnia Papierów Wartościowych (PWPW). To również do PWPW należy wysłać uszkodzony dokument. Karta zastępcza powinna zostać wydana w ciągu 8 dni roboczych od dnia otrzymania wniosku. Wnioskodawcą jest w takich sytuacjach zawsze kierowca, a nie jego pracodawca.
Z uszkodzoną lub wadliwie działającą kartą kierowca może tym samym kontynuować jazdę przez okres wynoszący maksymalnie 15 dni kalendarzowych (7 dni na zawnioskowanie o kartę zastępczą plus 8 dni na jej wydanie przez uprawniony organ) lub dłuższy, jeżeli konieczny jest powrót do bazy oraz pod warunkiem, że będzie on mógł wykazać brak możliwości przedstawienia lub użycia karty.
W razie uszkodzenia karty i jazdy bez jej użycia kierowca ma obowiązek, by na początku trasy wydrukować dane prowadzonego przez siebie pojazdu wraz z wpisaniem na tym wydruku danych umożliwiających jego identyfikację (imię i nazwisko, numer karty kierowcy lub numer prawa jazdy) oraz zamieszczeniem swojego podpisu. Na wydruku należy wskazać w dodatku okresy innej pracy, okresy gotowości oraz okres przerw lub odpoczynku. Na końcu trasy kierowca ma z kolei obowiązek wydrukować informacje odnoszące się do okresów zarejestrowanych przez tachograf, a także zapisać wszystkie okresy innej pracy, okresy gotowości i odpoczynku, od sporządzenia wydruku na początku trasy, które nie zostały zarejestrowane przez urządzenie rejestrujące. Podobnie jak uprzednio, musi również wskazać dane umożliwiające jego identyfikację wraz ze swoim podpisem. Podsumowując, każdy dzień pracy bez karty należy udokumentować dwoma uzupełnionymi wydrukami, które sporządza się na początku dnia oraz na jego zakończenie.
Jaka procedura postępowania obowiązuje w przypadku kradzieży karty kierowcy?
Podstawowym obowiązkiem kierowcy, którego karta do tachografu została skradziona, jest formalne zgłoszenie tego faktu właściwemu organowi państwa, w którym dokonano kradzieży. Takiego zgłoszenia dokonuje się zatem najczęściej na policji właściwej dla kraju, w którym nastąpiła kradzież.
Podobnie jak w przypadku uszkodzenia lub nieprawidłowego działania, kierowca powinien w terminie 7 dni kalendarzowych wystąpić o kartę zastępczą do właściwych organów w państwie członkowskim swojego normalnego miejsca zamieszkania. PWPW wydaje następnie kartę zastępczą w ciągu 8 dni roboczych od dnia otrzymania wniosku.
Przepisy przewidują ponadto taki sam czas na prowadzenie pojazdu bez użycia karty kierowcy, a więc co do zasady maksymalnie 15 dni kalendarzowych (z możliwością wydłużenia) oraz taki sam sposób rejestrowania danych (dwa opisane wydruki za każdy dzień kontynuowania jazdy bez karty kierowcy).
Co powinien zrobić kierowca, który zgubi swoją kartę do tachografu?
Zaginięcie karty kierowcy podlega zgłoszeniu w drodze formalnego zawiadomienia właściwych organów państwa członkowskiego, które taką kartę wydało oraz właściwych organów państwa członkowskiego, które stanowi normalne miejsce zamieszkania kierowcy, jeżeli są to dwa różne państwa.
Także i w tym przypadku wymagane będzie uzyskanie zastępczej karty kierowcy, zgodnie z procedurą przedstawioną powyżej oraz przygotowanie i dokładne opisywanie wydruków, z uwzględnieniem instrukcji z art. 35 ust. 2 rozporządzenia nr 165/2014. W przypadku zagubienia karty kierowca może kontynuować jazdę maksymalnie przez 15 dni kalendarzowych lub przez okres dłuższy, jeżeli zachodzą wspomniane już przesłanki.
Co grozi za nieprawidłowe użytkowanie karty kierowcy?
Kierowca, którego karta do tachografu nie działa właściwie lub którego karta została skradziona bądź zgubiona, powinien podczas kontroli drogowej móc okazać właściwym służbom pisemne dokumenty potwierdzające zgłoszenie faktu kradzieży karty na policję, jej zgubienia lub uszkodzenia oraz kopię wniosku o wydanie karty zastępczej. Ma także obowiązek przedstawić dwa poprawnie opisane wydruki sporządzane na rozpoczęcie i zakończenie dnia pracy, za każdy dzień, w którym poruszał się on bez użycia karty do tachografu. Spełniając te warunki, kierujący pojazdem może uniknąć sankcji finansowych, które grożą za jazdę bez karty.
Za wykonywanie przewozu drogowego bez ważnej karty kierowcy lub z kartą uszkodzoną po upływie okresu dopuszczalnego w art. 29 ust. 5 rozporządzenia nr 165/2014, a więc po upływie 15 dni kalendarzowych, kierowcy grozi mandat w wysokości 500 zł. Karę w wysokości 200 zł przewidziano natomiast za nieposiadanie zapisów odręcznych i wydruków w przypadku uszkodzenia karty kierowcy, jej niesprawności lub nieposiadania. Karę tę nakłada się za każdy brakujący wydruk. Przewoźnik, za niepoprawne posługiwanie się posiadaną kartą, może z kolei zostać ukarany mandatem w wysokości nawet 2000 zł.